Marketlerde, pazarlarda ve manav dükkanlarında yeşilliklerin arasında kendine has ekşimsi bir tadı olan fakat herkes tarafından bilinmeyen bir bitki var: Kuzukulağı! İsmi kulağa biraz garip gelse bile bu mayhoş bitki hem çok lezzetli hem de insan vücudu için çok faydalıdır. İçeriğindeki C vitamini kendisinin en önemli özelliğidir. Görüntüsü ıspanak ya da rokaya benzer olduğundan zaman zaman karıştırılabilir.
Halk arasında kuzukulağı ya da ebemekşisi, ekşilik, ekşimik, turşuotu (Rumex acetosella L.) olarak adlandırılan bitki; ıspanakgiller familyasından olup, kırlarda kendiliğinden yetişen veya bahçelerde yetiştirilen otsu bir bitkidir. Yaprakları iri ve çok, kökleri dallı ve az etlidir.
Kuzukulağı
İster Salata İster Çay Olarak Tüketilebilen Kuzukulağının Muhteşem Faydaları:
Diş Eti Problemlerine İyi Gelir
A, B ve C vitaminleri açısından çok zengin olan bu bitki ayrıca fosfor ve demir içerir. Bu vitaminler ve mineraller diş eti problemleri için oldukça faydalıdır.
Cilt Dostudur
Özellikle egzama ve sedef gibi cilt hastalıkları için çok faydalıdır. Ayrıca akneli ya da akneye meyilli cilt içinde önemli bir maddedir. Cilt problemleri için kuzukulağı çay şeklinde tüketilmelidir.
- Kaynamış 1 litre suya 50 gram kuzukulağı eklenir.
- 10-15 dakika bu çayı demleyerek gün içinde aralıklı olmak kaydıyla 3 su bardağı olacak şekilde tüketilir.
Çay şeklinde tüketilen kuzukulağı cilt problemleri ile savaşırken, karaciğerdeki yağlanmaya da olumlu şekilde etki eder.
Kuzukulağı
Sindirim Sistemine Yardımcı
Kuzukulağı özellikle düzenli olarak kullanıldığında sindirim siteminde bulunan problemlere iyi gelir. Özellikle salata tüketiminin insan metabolizmasına yardımcı olduğu bilinir ve bu salatalara kuzukulağı eklendiğinde bağırsakların çalışmasına yardımcı olur. İdrar söktürücü özelliği bulunan kuzukulağı tüketildiğinde bağırsakların yavaş çalışmasından kaynaklanan kabızlık problemine de iyi gelir.
Kuzukulağı idrar söktürür, böbrekleri çalıştırır. İdrar yolları rahatsızlıklarını ve haşlanmış yapraklarının suyu kabızlığı giderir. Antrakinon türevleri içerdiğinden hafif müshil etkisi, ayrıca safra söktürücü etkisi vardır. Yapraklarının yanık, apse, şişliklere iyi geldiği belirtilmektedir. Kuzukulağının ağız yaralarını iyileştirici, iltihap kurutucu, bağırsak kurtlarını dökücü, basur (hemoroid) tedavisi ve çıbanları iyileştirici etkisinin olduğu rapor edilmektedir. Ayrıca kuzukulağının ateşi düşürdüğü, kansızlığa iyi geldiği, diş ağrılarını dindirdiği, mide şişkinliğini giderdiği, kanamayı durdurmaya yardımcı olduğu, kanı temizlediği, egzama, sedef ve sivilce gibi cilt hastalıklarına karşı faydalı olduğu, sarılığa ve karaciğer rahatsızlıklarına iyi geldiği ifade edilmektedir. Kuzukulağı yapraklarının çiğ olarak tüketildiğinde kan şekerini düşürdüğü, ekstraktının ise antimikrobiyal, antiviral ve antibakteriyel etki gösterdiği bilinmektedir. Kuzukulağının yaprakları halk arasında haşlanarak ve pilavı yapılarak tüketilmektedir. Kuzukulağı türlerinin tadı ekşi olan yapraklarında bol miktarda A, B ve C vitamini ile potasyum olduğu rapor edilmektedir
Adet Düzenleyicidir
Son dönemlerde ülkemizde ve dünyadaki genç kızlarda oldukça fazla görülmeye başlanan adet düzensizliğine iyi gelir.
Düzensiz adet dönemleri düzenli tüketilen kuzukulağı çayı ve kuzukulağı salatası ile atlatılabilir ya da düzenlenebilir.
Kanı Temizler
İçerdiği bol C vitamini ve diğer vitaminlerin yanı sıra kuzukulağı çok iyi bir antioksidandır. Bu özellik vücutta ve kandaki zararlı toksinlerin atılmasını sağlar.
Kuzukulağının Diğer Fayları Nelerdir?
Birçok faydası bulunan kuzukulağının diğer fayları ise;
- Mide şişkinliğine iyi gelir.
- Kaşıntıları giderir.
- İnsan vücudunu güçlendirir.
- Böbrekleri çalıştırır.
- Ağız içi yaralarının iyileşmesinde önemli bir rol oynar.
Hem vitamin hem de mineral deposu olan kuzukulağı insan vücudunda önemli bir etkiye sahiptir. En kolay tüketimi ise salatalarda çiğ olarak kullanılmadır.
Kuzukulağı
Kuzukulağı Nasıl Kullanılır?
Kuzukulağı salata ve çay olarak tüketilebildiği gibi semiz otu gibi yemek şeklinde de ya da çorba olarak da tüketilir.
Kuzukulağı Salatası
Özellikle yemeklerin yanına ya da ara öğün olarak kullanabilen salata tarifi;
- 100 gram kuzukulağı
- 2 yemek kaşığı ayıklanmış nar
- 2 yemek kaşığı haşlanmış mısır
- 8-10 yaprak göbek marul
- 3 yemek kaşığı zeytinyağı
- Yeteri kadar tuz
- 1 tatlı kaşığı nar ekşisi
Göbek marullar ve kuzukulakları ince ince doğrandıktan sonra geniş bir kaseye alınır. Üzerine tuz, nar ekşisi, zeytinyağı ve mısırlar eklenir, iyice karıştırılır. Bütün malzemeler salata kasesine koyulduktan sonra üzerine narlar eklenir ve servis edilir. Bu muhteşem lezzet hem sofralar için hem de insan sağlığı için oldukça önemli bir besindir.
Kuzukulağı hakkında
– İki veya çok yıllık, 150 cm’ye kadar boylanabilen, yaprakları geniş, mızrak başı ve yuvarlağa yakın şekillidir.
– Çiçekler çok yoğun bir salkım oluşturur.
– Su kenarlarında, boş arazilerde ve bataklık benzeri yerlerde, çayırlarda ve bahçelerde görülür.
– Birinci yıl rozet formunu, ikinci yılda kuvvetli saplarını oluşturur.
– Dağ eteklerindeki taş yığınlarında, akarsu kenarlarında, çayırlarda ve gölge yerlerde 1500- 2500 m rakıma kadar yetişir.Önemi ve Kullanılması
Kuzu kulağı türleri nemli ve killi topraklarda, organik maddece zengin bataklık benzeri arazilerde, iyi gübrelenmiş, yüksek verimli çayırlarda yetişen türlerdir. Toraktaki yüksek azotu gösteren bitkilerdendir. Yem değeri orta veya düşük olan bu bitkiler yemden ziyade sebze olarak yetiştirilmektedir.
Kuzey ılıman kuşakta yonca gibi yembitkileri tarlalarında yaygın olarak görülürler. Kökleri çok kuvvetlidir. Rumex cinsi yapısında oxalat biriktirdiğinden fazla yedirildiğinde hayvanlarda zehirleme etkisi yapar. Bu etki taze veya silaj olarak tüketimlerde daha yaygındır. Çiçek salkımları koyunlar tarafından sevilerek otlanmaktadır. Achilla, Taraxacum, Plantago, Centaurea ve Ranunculus gibi yabancı otlar arasında R acetosa fermentasyona en uygun şeker oranına sahip tür olarak belirlenmiştir. Bu nedenle soldurulduğu zaman çok iyi bir silaj materyali oluşturmaktadır.
R. crispus sıcağı pek sevmez. Kurak şartlarda odunsu kökler oluşturarak dayanıklılık gösterir. Bu bitkinin yaprak ve tohumunu yiyen hayvanlarda cilt hastalıkları görülür. Tohumları rumisin ihtiva ettiğinden kuşlar için zehirlidir. Çiçeklenmeye kadar at ve domuzlar tarafından otlanarak değerlendirilir. Bitkinin kuru maddesinde %6.6-11.1 oxalic asit bulunur. Bu nedenle kuzularda ölüme sebep olabilir.
Küçük kuzu kulağının da yeşil yapraklarında %1.3 kadar potasyum oksalat asidi (C2O4HK+H2O) tespit edilmiştir. Benzer olarak fazla yiyen hayvanlarda kandaki Ca yerine K-oksalat geçmekte ve özellikle koyunlarda zehirlenmeler görülmektedir. İneklerde ise süt veriminin azalması ve sütün yağ oranının düşmesi gibi etkiler görülür.
