Tasavvuf şiirleri ve sözleriyle halkın büyük ölçüde sevgisini kazanmış olan Yunus Emre’nin sözleri son dönemlerde arama motorlarında sıklıkla aratılan cümleler arasında yerini alıyor. Haberimizin bu bölümünde Yunus Emre’nin kim olduğundan ve sözlerinden bahsedeceğiz…
Yunus Emre kimdir?
Türkçe şiirin öncüsü ve tasavvuf hal şairi olarak geçmişten bu yana eserleriyle gönle taht kuran Yunus Emre 1238 yılında doğmuştur. 13. yüzyıl ortalarından 14. yüzyılın ilk çeyreğine kadar Eskişehir’in Sivrihisar ilçesinde yaşayan Yunus Emre, Türk tasavvuf edebiyatında kendine has üslubuyla eserlerini yazmış ve tekke şiiri geleneğini Anadolu’ya uyarlamıştır. Şiirlerinde genellikle insanın kendisiyle, nesnelerle, Allah’la olan ilişkilerini işleyen Yunus Emre, aynı zamanda ölüm, doğum, yaşama bağlılık, İlahi adalet, insan sevgisi gibi konularına da yer vermiştir.
Yunus Emre’nin sözleri
Benlik davasını bırak muhabbetten olma ırak sevgi ile dolsun yürek hoşgörülü olmaya bak.
Aldanma dünya malına zehir sunma balına düşüp dünya hayaline dalma gözüm bundan sonra.
Kalem eğri dilli mürekkep siyah yüzlü, kağıt ikiyüzlü. Şimdi kalkıp arzuhalimi yazmaya kimi mahrem kılayım.
Az söz erin yüküdür, çok söz hayvan yüküdür.
Nefistir seni yolda koyan, yolda kalır nefse uyan.
Hakk’ı gerçek sevenlere cümle alem kardeş gelir.
İnsan iyiliği kadar taşlanır, merhameti kadar dışlanır, kulluğu kadar da sınanır.
Hakk’ı uzaklarda arama, Hakk’ın durağı gönüldedir.
Gönlü taş olanın dilinden zehir tüter. Ne kadar yumuşak konuşsa da onun sözleri “Savaş” gibidir.
Ey aciz Yunus kimseye kibirlenme, toprak gibi alçakgönüllü ol. Gül bahçelerinin tümü toprakta biter.
Hiç hata yapmayan insan, hiçbir şey yapmayan insandır ve hayatta en büyük hata, kendini hatasız sanmaktır.
İncitme dostun kalbini; tamir edecek usta yok. Soldurma gönül gülünü; sulamaya ibrik yok.
Olsun be aldırma Yaradan yardır. Sanma ki zalimin ettiği kârdır. Mazlumun ahı indirir şâhı. Her şeyin bir vakti vardır.
Ey aciz Yunus kimseye kibirlenme, toprak gibi alçakgönüllü ol. Gül bahçelerinin tümü toprakta biter.
Neyi çok bekler ve umursan senden uzaklaşır. Hem ne demiştik “İstenileni almak değil razı olmaktır imtihan.”
Sabır saadeti ebedi kalır. Sabır kimde ise o nasip olur.
Ey Yunus Hakk’ı bilen söylemez hergiz yalan, ikilik ile gelen doğru yol bulmuş değil.
Tehî görmen kimseyi hiç kimsene boş değil, eksiklik ile nazar erenlere hoş değil.
Bir garibin duasına gir. Kurtarırsa o kurtarır.
Bilmeyen ne bilsin bizi bilenlere selam olsun.
Kendimi bir nokta olarak gördüğümde, bir bakmışım ki anlamlı bir cümlenin sonundayım.
Dünya yalan kardeşim, dünya yalan! Var mı yalan dünyada bakî kalan. Mal da yalan, mülk de yalan. Var biraz da sen oyalan.
Zulüm ile abad olanın akıbeti berbad olur.
Gönlüme bu acayip sevda düştü, artık gönlüm bir kararda, bir ayarda durmaz. Bütün yaptıklarım hata, biliyorum; keşke derviş olabilsem.
Ey dostunu düşman sayan, gıybet etme, yalan konuşma. Bu dünyada fitneye düşen, iftira edenin öbür dünyada yeri dar olur.
Biz gelmedik dava için, bizim işimiz sevda için, dostun evi gönüllerdir, gönüller yapmaya geldik.
Hoştur bana senden gelen. Ya gonca gül, yahut diken. Ya hayattır, yahut kefen. Nârın da hoş, nurun da hoş. Kahrın da hoş, lütfun da hoş.
Yürü fani dünya, sana gelende gülmüş var mıdır?
Söz binlerce mücevher ve altın parayı kara toprak eder.
Dervişlik olsaydı tâç ile hırka, biz dahi alırdık otuza kırka.
Ya Rabbena hayreyle, Muhammed’e yâr eyle, Kabrimizi nur eyle, Kabre vardığım gece.
Sabah mezarlığa vardım, baktım herkes olmuş yatar, her biri câresiz olup, ömrünü yitirmiş yatar.
Sabrı candan cana bırakma. Sabır ile Miraç’ı ve Tur’u (Hz. Musa’nın Allah ile konuştuğu yer.) bulasın. Sabrederek Hakk’a yakın olasın.
Açlığın sonunda tokluk vardır, tokluğun sonu ise yokluktur. Bu yollar korkuludur. Bu yollarda Allah neyler sabredip görelim.
Ana rahminden geldik pazara, bir kefen aldık döndük mezara.
İyi inci Derviş’in gönlündedir. Onun büyük denizlerde olduğunu zannetme.
İlim, kendini bilmektir.
En büyük ibadet sevebilmektir.
Aldırma, yaradan yardır.
Derd’olanın ahı dinmez.
Derdi dünya olanın, dünya kadar derdi vardır.
Sanma ki zalimin ettiği kârdır.
Mazlumun ahı indirir şâhı.
Her şeyin bir vakti vardır.
3 şeyi doğru seç! Eşini, işini, arkadaşını.
Bu dünyaya inanma, vefasın bulam sanma.
Dünyada dertsiz baş olmaz.
Çok mal haramsız, çok söz yalansız olmaz.
Zehirle pişen aşa kim gelir.
Kimde bir güzellik varsa bilsin ki ödünçtür.
Yaratılanı hoş gör, Yaradan’dan ötürü.
Her kim Kuran bilmedi sanki dünyaya gelmedi.
Ölümden ne korkarsın, korkma ebedi varsın.
Bu dünyaya gelen gider.
Maharet güzeli görebilmektir, sevmenin sırrına erebilmektir.
Aşk ile yola çıkmak ise niyetin, Bela ile imtihan edilirsin. Zü’l Celali ve’l ikram; önce kahır sonra ikram.
Ya elim al kaldır beni. Ya vaslına erdir beni. Çok ağlattın güldür beni. Gel gör beni aşk ne’yledi.
Âşıkım ol dildâre, bülbülem şol gülzâre
Aşk zehri benim için panzehirdir.
Sevelim, sevilelim, bu dünya kimseye kalmaz.
Türlü türlü cefanın adını aşk koymuşlar.
Âşık öldü diye sala verirler. Ölen bedendir, âşıklar ölmez.
Gönlünde aşk ateşi olan kişi yandıkça mum gibi yumuşar. Taş gönüller ise kararmış sert katı kış gibidir.
Yunus artık düşünmekten vazgeç, bu işe gerek yok. İnsan olana aşk gereklidir. Gönlüne Aşk ateşi düştükten sonra dervişe benzer.
Dışı hoş görünen kişinin içinin boş olduğunu bil. Baykuş gece-gündüz ötüp durur ama onun bir varlığının olduğunu zannetme.
Gözün her nereye bakarsa Allah mutlaka orada hazırdır. Hakkı bulmayan can fayda bulmak yerine zarardadır.
Ey dostlar işitin, aşk bir güneşe benzer. Aşkı olmayan gönül ise bir taş misalidir.
Aşk aşıkı şiir eder, aslanı zencir eder, katı taşı mum eder.
Ne varlığa sevinirim, ne yokluğa yerinirim. Aşkın ile avunurum; bana seni gerek seni.
Benim gönlüm şaşılacak haldedir, aşktan hiç usanmaz. Gider aşka düşer, beni hiç tanımaz.
Bu öyle aşk pazarıdır ki, bu pazarda canlar satılır. Ben canımı satmak için ortaya koydum ama alan yoktur.
Ey hayat ırmağından şu içenler! Gelin soralım canlara ki güzelliği ne oldu da gidiyor. Ben hep seninim diyordu, şimdi neyi buldu da gidiyor.
