Yıllardan beri şeker insan sağlığına oldukça zararlı bileşenleri içerisinde barındırmasıyla öne çıkan ve beyaz un, tuz bileşenleriyle birlikte üç beyaz adını alan bir gıdadır. Bu üç beyaz insan sağlığına olumsuz yönde etkileri olduğu düşünülerek kişilerin hayatından tamamıyla çıkması gerektiği düşünülen gıdalardan olurken, şekerin hayatımızda ne gibi bir yeri olduğunu Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu’nun anlatımıyla sizler için derledik. İşte şekerin hayatımızdaki yeri ve insan sağlığına olan etkileri…
Şeker nedir?
Şeker; karbon, oksijen ve hidrojenden oluşan basit bir karbonhidrattır. Belli başlı şeker çeşitleri bulunmaktadır. Bu çeşitleri şu şekilde sıralamamız doğru olacaktır;
- Glikoz
- Fruktoz
- Galaktoz
- Sükroz
- Laktoz
- Maltoz
Günlük hayatta kullandığımız Sukroz şekeri, iki farklı molekülden oluşmaktadır. Bu moleküllerden bir tanesi glikoz bir tanesi de fruktozdur. Şekerin glukoz kısmı kişinin günlük enerji ihtiyacının karşılanmasına yardımcı olan molekülleri içerisinde barındırırken, fruktoz kısmında durum biraz daha farklıdır. Fruktozda bir şeker kaynağı olsa da metabolizmamız bunu bir enerji kaynağı olarak görmemektedir. Şekerin sindirimi sonucunda kana geçen fruktozun kullanılabilir olması için öncelikle karaciğerde işlenmesi gerekmektedir. Fruktoz karaciğerimizde karmaşık bir biyokimyasal işlemden geçirilerek glikoz, depo şeker glikojen, bir yağ olan trigliserit, bir kolesterol cinsi olan VDL’ye dönüştürülürken bir yan ürün olarak da ürük asite dönüştürülmektedir. Bu noktada şekerin zararlı olabilecek etkilerini bu fruktozun etkileri dolayısıyla gerçekleşmektedir. Fruktozun aşırı kullanımı karaciğerde yağlanma, kan şeker ve yağlarının yükselmesine neden olurken şeker hastalığının oluşumuna ön ayak olmaktadır. Fruktoz açısından ilginç bir gerçekte beynimizin fruktoz bölümünü şeker olarak tanımamasıdır. Bu nedenle de fruktoz tüketimi bir doygunluk ve tatmin sağlamazken aksine kişinin daha fazla yeme isteğinin oluşmasına neden olmaktadır. Bu durum itibarıyla şeker, şeker hastalığı, obezite gibi hastalıkların oluşumunu etkileyen durumların başında gelse de tek faktör olarak nitelendirmek doğru olmayacaktır.
Günlük hayatta şeker ne kadar kullanılmalıdır?
Kadın erkek fark etmeksizin herkesin tatlı gıdalara karşı büyük bir sempatisi bulunmaktadır. Kişinin canının tatlı ürünler çekmesinin tek nedeni ise tatlı gıdaların direkt olarak kişinin vücudunda enerjiye dönüşmesinden kaynaklanmaktadır. Bu durum itibarıyla tatlıya olan düşkünlüğümüz esasında genetiğimize işlenmiş demek doğru bir tabir olacaktır. Şeker ile ilk tanışmamız anne sütünün içerisindeki laktoz ile başlamaktadır. Tatlıya olan zaafımız da esasında kültürümüzde bulunan tatlı geleneği ve pek tabi pr çalışması oldukça güzel yapılan tahrik edici reklamların da büyük ölçüde önemi bulunmaktadır. Şeker tüketimimiz, karaciğerimizin metabolizmasını aşmaya başladığı durumlarda ciddi problemlerin oluşması da ne yazık ki kaçınılmaz oluyor. Amerika da yapılan bir çalışma sonucunda kadın ve erkeklerin günde ne kadar şeker tüketmesi gerektiğine dair araştırma sonucunda şu şekilde bir sonuç ortaya çıkmıştır;
- Erkeklerin en fazla günde 36 gram yani 12 kesme şeker tüketmesi gerekirken
- Kadınların en fazla günde 25 gram yani 8 kresme şeker tüketebileceği belirlenmiştir.
Bu kriterler elbette bir miktar farazidir. Neticede herkesin farklı yaş ve kilo olması durumun değişkenlik içerisinde olacağını gösteren en büyük etmenler arasında yerini almaktadır. Yapılan bu hesaba meyvelerden aldığımız şekeri dahil etmek çok doğru bir davranış olmayacaktır. Bu noktada çayın ya da kahvenin içerisine konulan kesme şekerden ziyade içerisinde bolca şeker bulunan içecekler ve tatlılara büyük ölçüde dikkat edilmesi gerekmektedir. Kontrolsüz tüketilen şeker unsuru kişide kısa süre içerisinde hastalık problemlerinin oluşmasına neden olabileceği gibi başta şeker hastalığı ve obezite durumunun açığa çıkacağının da bilinmesi oldukça önemlidir.
Video: ŞEKER DOST MU DÜŞMAN MI? – (Günlük Şeker Tüketim Miktarı!) / 5 Dakikada Sağlık
