Patlıcan, bilimsel adıyla solanum melongena ılık iklimlerde tek yıllık, tropik iklimlerde ise ağaçta yetişen bir kültür bitkisi olup anavatanı Hindistan’dır. Dünyada en çok üretilen 6. sebze olup özellikle Doğu Akdeniz ülkelerinde çokça yetiştirilen bir bitkidir. Ülkemizin üretiminde dünyada 3. sırada yer aldığı patlıcan besleyicilik açısından çok zengin olduğu kadar yetiştirmesi de zaman alan bir bitki türü olmasıyla bilinir.
Patlıcan nasıl yetiştirilir?
Ürün vermek için 6 aylık bir bakıma ihtiyaç duyan patlıcan için temel toprak hazırlığı fidelerin dikilmesinden yaklaşık 1 ay önce başlar. Geniş yaprakları sebebiyle bolca su alması gereken bir bitki olan patlıcan eğer yeteri kadar su alamazsa kökleri kuruyor ve ölüyor. Yeterli su ve sıcaklık sağlandığı takdirde fideler toprağa tutunur ve sonrasında çok suya ihtiyaç duymaz. Bu noktada da toprağı havalandırmak için ara ara çapalama işlemi başlar. Toplanma zamanı gelince ise hasata fidelerin en alt sıralarından başlanır. Yetiştirme konusunda en önemli püf nokta ise bol su ile birlikte topraktaki minerali de bolca çeken patlıcanı sonraki yıl aynı yere ekmemek.
Patlıcan hangi mevsimde yetişir?
Patlıcan sıcak ve ılık iklimlerde yetişen bir bitkidir. Soğuğa karşı son derece hassas olan bitkinin verimli şekilde yetiştirilmesi için ortalama 21-35 derece sıcaklığa ihtiyaç duyulur. Daha soğuk havalarda ve don olaylarında hasat kırılır. Eğer toprak sıcaklığı 20 derece altına düşerse bitkinin büyüme hızı yavaşlar. Bu sebeple ilkbahar mevsiminde hazırlıkları başlayan patlıcan yaz mevsiminde yetiştirilen bir bitkidir. Genellikle Akdeniz bölgelerinde yetiştirilmesi tercih edilir. Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında hasatı yapılan patlıcan sonbahar mevsimi ile raflardaki yerini alır. Türlerinden küçük bir kısmı ise sonbahar sonuna kadar hasat edilmeye devam eder.
Başlıca patlıcan çeşitleri
Genellikle küçük, lila rengine yakın bir çiçeğe sahip bitki türü olan patlıcanın başlıca çeşitleri ise şu şekilde karşımıza çıkıyor:
- Kemer patlıcanı: Orta erkenci bir çeşit olan kemer patlıcanı, ülkemizde en çok Akdeniz’de yetiştirilir.
- Karaok: Parlak morumsu siyah bir renktedir. Raf ömrü uzundur. Közleme patlıcan olarak tercih edilir.
- Karanta: Açık saha üretimine uygundur. Erkenci ve verimli bir çeşittir. Lezzetlidir ve nakliyeye dayanıklıdır.
- Kara baş: Güçlü bitki yapısına sahiptir. Sapı dikensizdir ve verimlidir.
- Ala çizgili: Morumsu pembe bir renge sahiptir. Üzerinde krem rengi çizgiler vardır. Halk arasında karnıyarık patlıcanı olarak da bilinir.
- Bıldırcın: Erkenci bir çeşittir ve sofralıktır. Yerde yetişir.
- Bostan patlıcanı: İri ve yuvarlak bir çeşittir. Kalorisi düşüktür ve az çekirdeklidir.
Patlıcanın besin değerleri
1 adet (orta boy) patlıcan için besin değerleri ise:
- Kalori: 34 kcal
- Karbonhidrat: 4,98 gram
- Protein: 2,48 gram
- Yağ: 0,36 gram
- Lif: 5,64 gram
- Sodyum: 6 mg
- Potasyum: 448 mg
- Kalsiyum: 26 mg
- Demir: 0,2 mg
Önerilen tüketimi
bolca su barındıran patlıcanın doğru tüketim açısından kızartılması sağlıksız bulunan bir yöntem. Bunun yerine közlemek hem tadını hem besin değerlerini korumak için ideal bir yol. Açık ateşte közlenen ya da fırında az yağ ile pişirilen patlıcan yemekleri hem daha sağlıklı hem de daha besleyici olduğu söylenebilir.
Ali Nazik için patlıcan tavada
