Birçok insan, bu durum yüzünden sorunlar yaşayabiliyor. Kısa süreler içerisinde çok fazla saat dilimlerini gezmek, jet lag etkisini ortaya çıkartmaktadır. Genellikle uçak ile sürekli olarak seyahat eden ve bu seyahatlerin de genel olarak farklı saat dilimlerinde yer alan bölgelerde olması nedeni ile jet lag etkisi ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Jet lag etkisi nedeni ile görülebilecek bazı ufak sorunlar meydana gelmektedir. Bu etkiden kurtulabilmek için ise insanın birkaç günlük bir adaptasyon sürecine ihtiyacı vardır. Bu yazımızda sizlere, jet lag etkisinin ne olduğundan bahsedeceğiz.
Jet lag nedir?
İnsanların uyku saatlerini belirleyen biyolojik bir saat vardır. Bu biyolojik saate ise sirkadiyen ritim denilmektedir. Sirkadiyen ritim sadece uykuyu değil, aynı zamanda gündüz ve gece üretilecek proteinlerin belirlenmesini sağlamaktadır. Jet lag rahatsızlığı ise kısa süreler içerisinde farklı saat dilimlerine seyahat etme ile ortaya çıkan bir durumdur. Farklı saat dilimlerine geçtiğimizde, dışarıdaki saat ile sirkadiyen ritim arasında büyük farklılıklar oluşmaktadır. Bu farklılıklara da alışabilmek için sirkadiyen ritmin belirli bir adaptasyon sürecine ihtiyacı oluyor. Bu adaptasyon süreci sırasında da belli başlı rahatsızlıklar yaşayabiliyoruz.
Jet lag belirtileri nelerdir?
Jet lag belirtileri, kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir. Ancak bu belirtiler, günlük hayatta yaşanabilecek basit rahatsızlıklar bütünüdür. Ancak bazı kişilerin kronik rahatsızlığı nedeni ile jet lag belirtileri göstermesi durumunda, çok farklı sorunlar ile baş etmeniz gerekebilmektedir. Bu yüzden de seyahatleri dikkatli yapmalı ve yanınızda bu belirtilere karşı önlem almanız gerekmektedir. Jet lag etkisi yaşandığında görülebilecek belirtiler ise şu şekildedir:
- Uykusuzluk ya da uyanamama gibi uykuyla ilgili problemler.
- Gündüz vakti sürekli olarak yorgun hissetmek
- Zinde hissetmeme.
- Dikkat dağınıklığı problemleri
- Sindirim sistemine ait (gastrointestinal) problemler (ishal ya da kabızlık gibi),
- Duygu durum değişikliği.
- Agresif mod değişikliği.
Jet lag belirtileri, en az 2 saat dilimi değiştiğinde ortaya çıkan bir rahatsızlıktır ve bu belirtilerin geçmesi kişiden kişiye değişebilmektedir. Bu yüzden de seyahat edeceğiniz zaman, kesinlikle jet lag etkisine karşı önlem almanız gerekebilir. Bazı kişilerde bu etkiler, en az iki gün sürebiliyor. Bazı kişiler ise bu etkileri çok kolay bir şekilde atlatabiliyor.
Türkiye’den nereye gidersem jet lag etkisine maruz kalırım?
Türkiye’den farklı ülkelere seyahat edildiğinde de jet lag etkisi ile karşılaşabilirsiniz. Genellikle bu etkiler, uçak ile birlikte yapılan hızlı seyahatlerde ortaya çıkabilmektedir. Türkiye’den Amerika Birleşik Devletleri’ne gittiğinizde jet lag yaşamanız mümkün. Çünkü Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri’nin arasında yaklaşık 7 saatlik bir fark vardır. Bu farka alışabilmek için ise kişilerin belirli bir adaptasyon sürecine girmesi gerekiyor. Bazı insanlar bu etkilerden çok kolay bir şekilde kurtulabilirken, bazı insanlar bu etkilerden kurtulabilmek için günlerini verebiliyor. Jet lag etkisinin en büyük zararı ise size birkaç gün kaybettirmesi. Yurt dışı tatilinde bu etkiler ile karşılaşmak, kişinin tatilinin birkaç gününün kötü geçmesine neden olabilir.
Kimler jet lag etkisine daha çok maruz kalır?
Jet lag etkisine herkes çok fazla maruz kalmaz. İnsanların bünyesi bu etkileri atlatabilmede oldukça önemlidir. Bununla birlikte çevre faktörler de jet lag etkisinin artmasına ya da azalmasına neden olabilmektedir. Özellikle geçeceğiniz zaman dilimleri çok önemli. Tek bir yolculukta ne kadar zaman geçirirseniz, jet lag etkisi ile karşılaşmanız o kadar olası olacaktır. Ayrıca Doğu tarafına seyahat etmek, jet lag etkisinin artmasına neden olacaktır. Çünkü Doğu tarafına seyahat etmek, kişilerde zaman yitirme durumu oluşmasına neden oluyor. Bu yüzden de Doğu tarafına seyahat etmek, Batı tarafına seyahat etmeye göre çok daha fazla jet lag etkisi görülmesine neden olacaktır.
