Tıbbi terimlerin Latince dilde terim anlamlarının olması halk arasında kullanılan hastalık ve tıbbi terim isimleri ile bu kelimelerin terim anlamları arasında belirli yorum farkları oluşmasına yol açıyor. Halk arasında hastalıklara halkın anlayabileceği basit bazı isimler verilirken, bu hastalık ve tıbbi terim isimlerinin tüm dünyaca kabul edilen karışıkları da var. Sağlığın evrensel olmasından dolayı bulunan bu terim isimleri duyduğumuzda bu nedenle bazen anlamayabiliyoruz. Bu gibi terimlerden biri olarak ise karşımıza hemoliz çıkıyor.

Hemoliz nedir?

Hemoliz bir hastalık oluşumu olup, eritrosit olarak da adlandırılan alyuvarların büyük boyutlarda yıkımıdır. Bu yıkım sonucunda hemolizin ortaya çıkardığı bir kansızlık çeşidi olan hemolotik anemi ortaya çıkar. Hemoliz oluşumu bakımından iki farklı alt üre ayrılır. bunlara ise ozmotik hemoliz ve hemositoliz isimleri vberilir. Bu hemoliz çeşitleri farklı etkenlere bağlı şekilde gelişen iki hemoliz oluşumudur. Hemolizin oluşma sebebi kırmızı kan hücreleri olan alyuvarların fazla büyümesi ve hücre zarının yırtılması ile birlikte alyuvarın yıkımının gerçekleşmesidir. Bu durum hücresel boyuttan daha kapsamlı hale geldiğinde ise alyuvar sayısı düşmeye ve vücutta kansızlık belirtileri görülmeye başlar.

Ozmotik hemoliz

Ozmotik hemoliz ozmoz nedeni ile oluşan hemoliz çeşididir. Yani dışarıdan herhangi bir başka etki olmaksızın hücre kendi içerisinde fazlaca su tutmaya başlar. Bu durum ise kırmızı kan hücresinin daha hipotonik bir sıvıya teması sonrası şişme gerçekleştirir. Bu durum ise hücre zarında yüksek basınca neden olarak hücre zarının yırtılmasına ve hemoglobin molekülünün dışarı doğru çıkmasına yol açar. Normal alyuvar hücreleri yüzde 0.4’lük bir tuz çözeltisine kadar dayanabilir. Fakat bu çözeltinin konsantrasyonu yüzde 0.4’ün altına düştüğü zaman alyuvar hücrelerinde hemoliz görülür. Ayrıca bazı tip kansızlık hastalıkları sonucunda alyuvar hücrelerin hücre zarında esneklik azalması görülür. Bu durum da ozmotik hemoliz görülme riskinin artmasına yol açar.

Hemositoliz

Hemoliz oluşumu dış etkenlere bağlı olmadan geliştiği gibi , bazı dış etken nedenleri ile de meydana gelebilir. Çeşitli kimyasal, fiziki ya da mekanik faktöre bağlı gelişen hemolizlere hemositoliz adı verilir. Zehirli hayvanların yaydığı bazı zehirler, bazı bakterilerin toksinleri, çeşitli kimyasal maddeler, donma ve sıcaklık gibi dış faktörler hemositoliz nedenleri olarak sıralanabilir.

Hemolitik anemi belirtileri

Hemolize bağı şekilde ortaya çıkan kansızlık hastalığı olan hemolitik anemi hastalığa yakalandığınız zaman vücudunuz bazı belirtiler ile karşı karşıya kalır. Hemolitik anemi hastalığının belirtileri şu şekilde karşımıza çıkar:

  • Soluk deri
  • Yorgunluk hissi
  • Halsizlik hissi
  • Nefes darlığı
  • El ve ayaklarda sürekli soğukluk hissi
  • Deri, diş etleri ve tırnaklarda beyazlaşma ve solgunlaşma
  • Göğüs ağrısı
  • Sarılık
  • Üst karın bölgesinde geçmeyen ağrı
  • Bacaklarda ağrı
  • Yüksek ateş
  • Zihin bulanıklığı
  • Baş dönmesi
  • Fiziksel olarak aktivite yapma engeli, zayıflık
  • Koyu renk idrar çıkması
  • cilt ve gözlerde beyaz kısımların sararması
  • Kalpte hırıltı
  • Kalp atış hızının yükselmesi, yüksek tansiyon
  • Karaciğerde büyüme görülmesi

Hemoliz için hangi doktora gitmek gerek?

Eğer siz de yukarıda belirtilen belirtiler ile karşı karşıya kaldıysanız, bu durumda bir doktor muayenesinden geçmeniz gerekiyor. Tek başına başka bir hastalığın da belirtileri olarak kabul edilebilen bu belirtilerden birkaç tanesini birlikte hissetmeniz halinde, Hemotoloji uzmanı ile görüşmeniz gerekiyor. Bu muayene sonucunda doktorunuz sizin için en uygun tedaviyi ve hangi hemoliz tipi ile karşı karşıya olduğunuzu söyleyecektir.

Hemoliz nasıl tedavi edilir?

Uzman doktorlar tarafından tanı konulduktan sonra, hemoliz tedavisi başlayacaktır. bu süreçte izlenecek olan adımlar kişiye ve hastalığın türüne göre belirlenmektedir. Genel olarak ise bazı mineraller ile kortizon bazlı ilaçlar tedavi amaçlı kullanılmaktadır. Yapılacak olan kan testi ile size uygun ve vücudunuzun kabul edeceği tipte ilaçlar kullanılacak olup, uzman tarafından imzalanmış reçetenizin dışında uzman kontrolü olmadan ilaç kullanmak daha ciddi sorunlara yol açabileceği için tercih edilmemelidir.

Hemoliz tedav edilmezse ne olur?

Hemoliz hastalığında erken teşhisin önemi çok büyüktür. Eğer hemolz hastalığı tedavi edilmezse bu hastalığın yol açabileceği birçok farklı ciddi hastalık ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Hemoliz hastalığı enfeksiyon kapmaya bağlı gerçekleşen hastalıklardan böbrek yetmezliği gibi ciddi hastalıklara kadar birçok sonuç doğurabilir. Bu nedenle erken teşhis ve tedaviyi kabul etmek gereklidir.