Ülkemizde fıstık deyince akla genellikle hep 2 tane il gelmektedir. Şanlıurfa ve Gaziantep arasında adeta çekişmeye neden olan fıstık en son yapılan istatistiklerde Şanlıurfa’da daha fazla üretildiği ortaya çıkmıştır. Fıstık üretiminde Şanlıurfa yaklaşık olarak 32 bin ton ile zirvede yer almaktadır. Öyle ki Şanlıurfa tek başına ülkemizdeki fıstık üretiminin %37,6’sını karşılamaktadır. Ardından 26 bin ton ile Gaziantep ve Siirt yer almaktadır. Yıllardır Urfa mı? Antep mi? diye tartışılan konu son yapılan istatistiklerle Şanlıurfa’da çok üretildiği ortaya çıkmıştır. Ancak Şanlıurfa’da eskiden beri süre gelen fabrika eksikliği ve fıstık işleme merkezlerinin olmaması onu Antep fıstığı olarak isimlendirilmesine neden olmuştur. Günümüzde her ne kadar fabrikalar açılsa da kalıplaşmış olan yargıyı (Antep fıstığı) değiştirmek pek mümkün görünmemektedir.
Fıstığın anavatanı ve yetiştiği yerler
Fıstığın anavatanı yapılan son araştırmalarla Özbekistan olduğu anlaşılmıştır. Fıstık ilk olarak Tunç Çağında yetiştirilmiştir. Arkeolojik çalışmalar fıstığın milattan önce 6700 ile 6750 yılları civarında tüketildiğini ortaya çıkarmıştır. Özellikle Orta Asya ve Orta Doğu’da çok fazla yetiştirilmektedir. Ticari değeri çok fazla yüksek olduğu için ithalatta ve ihracatta çok büyük bir paya sahiptir. Ülkemizde ise 32 bin tonluk üretim ile en çok Şanlıurfa ilimizde yetiştirilmekte ve binlerce ailenin geçim kaynağı olmuş durumdadır. Şanlıurfa’da fıstık en çok Birecik, Hilvan ve Bozova ilçelerinde yetiştirilmektedir. Bunun dışında diğer ilçelerde de çok fazla yetiştirilmektedir.
Fıstık ülkemizde her ne kadar Antep Fıstığı olarak bilinse de özellikle Orta Doğu ülkelerinde Şam Fıstığı olarak bilinmektedir. Fıstık içerisinde bulundurduğu maddelerle insanlar için vazgeçilmez olmuş durumdadır. Özellikle inan sağlığına olan faydaları saymakla bitmeyecek kadar çok fazladır. Bunun yanında yemeklerde, tatlılarda ve bazı içeceklerde de çok fazla kullanılmaktadır.
Fıstığın insan sağlığına olan faydaları;
- Kalp dostudur.
- Damarları korur.
- Tam bir antioksidan deposudur.
- Cildin daha canlı gözükmesini ve güzelleşmesini sağlar.
- B6 vitamini deposudur. (kan şekeri dengesizliğini düzenler)
- Akciğer iltihabına iyi gelir ve iltihabı temizler.
- Kansere karşı vücudu korur.
- Bazı hastalık ve enfeksiyonları engeller.
- Kolesterol seviyesini düşürür.
- Yüksel lif oranına sahiptir.
- Felci ve yüksek tansiyonu önler.
- Böbrekler ve mesane için çok faydalıdır.
- Görme problemlerini önler.
- Kandaki oksijeni arttırarak anemiyi önler.
- Vücudu dinç ve enerjik tutar.
- İçeriğindeki faydalı yağlar sayesinde kilo alımını en aza indirir.
Fıstığın daha bir sürü sayılmayan faydası olduğu bilinmektedir. Özellikle çok eski çağlardan beri tıpta, güzellikte, gıdada kullanılması onu çok özel kılmış ve günümüz teknolojisi ile yapılan araştırmalar neticesinde bir sürü faydası olduğu tespit edilmiştir. Kalp sağlığını, damarları korumakta ve vücudun hasar almasının önüne geçmektedir. Bazı hastalıklara ve enfeksiyonlara karşı vücudu korumakta ve zarar gören yerlerin onarılmasında çok önemli rol oynamaktadır. Özellikle böbreklerde taş oluşumunu önlemekte, taş varsa da düşürülmesinde çok kritik bir rol üstlenmektedir. Bunun dışında akciğerlerin sağlığını da korumaktadır. Oluşan iltihapları temizlemekte ve ağrıları hafifletmektedir. Damarların tıkanmasını önlemekte ve kalbin daha sağlıklı çalışmasını sağlamaktadır.
Yaşlanmaya karşı vücudun daha dinç ve güzel gözükmesini sağlamaktadır. Ayrıca cildin daha parlak ve nemli olmasını da sağlamaktadır. Kan şekerini düzenlemekte ve vücudun enerjisini sürekli yükseltmektedir. Özellikle barındırdığı faydalı yağlar sayesinde hem vücudun daha enerjik olmasını sağlamakta hem de kilo almayı engellemektedir. Ayrıca ileriki yaşlarda özellikle yaşlılık döneminde görme problemlerinin oluşmasının da önüne geçmektedir.
