Doğum izni herkes tarafından merak edilen, devlet tarafından anne ve babaya hak tanınmış bir izindir. Kanun teklifiyle yasalaşmış olan doğum izni, eşi yeni doğum yapmış sigortalı bir işte çalışan babaya ve doğum yapan anneye verilir. Yine memur olarak çalışan anne ve baba adayı doğun izninden faydalanabilir. Doğum izninden faydalanmak isteyen anne ve baba hastaneden aldığı doğum evraklarını çalıştığı iş yerine veya kuruma vermek zorundadır.
Annelerin Doğum İzni Kaç Gündür?
Sigortalı çalışan veya memur olarak çalışan anne adayları için yasa da belirtilen doğum izni süresi, doğumdan önce iki ay, doğumdan sonra iki ay olacak şekil de toplam dört aydır. Bu süre iş kanunun 74. Maddesi gereğince annelere hak tanınmıştır. Bu süreler de anne adayına çalıştığı iş yerinden ücret ödenmez, anne adayları için doğum izni ücretsizdir.
Kadın işçinin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmaması esastır.
Anne adayının doğumdan sonra hastalık durumuna göre doğum izni süresi uzayabilir ve yine bu süre boyunca ücret ödemesi anne adayına yapılmaz. Ayrıca anne adaylarının doğumdan önceki hamilelik süreçleri boyunca doktor kontrolleri için ücretli bir şekil de günlük izin alma hakları bulunmaktadır. Bu izinler günlük olacağı için kontrole gittikleri doktordan rapor alıp çalıştığı iş yerine yada kuruma vermelidir.
Kadın işçinin erken doğum yapması hâlinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.
Analık izninde belirtilen süreler, işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler doktor raporu ile belirtilir.
Babaların Doğum İzni Kaç Gündür?
Sigortalı bir işte çalışan baba adaylarının eşi doğum yaptığın da özel sektör için 4857 sayılı kanuna göre ücretli doğum izni hakkı bulunmaktadır. Devlet memurları için 657 sayılı kanun 104. Maddesine göre ücretli doğum izni hakkı bulunmaktadır. Baba adaylarının doğum izni özel sektör için beş gündür, devlet memurları için on gündür. Baba adayı bu izini eşi yeni doğum yaptığın da kullanabilir.
Doğumdan önce ya da doğumdan sonra ileri ki bir tarihte kullanması mümkün değildir. Doğum izinlerinin kullanılacağı günler kanun da iş günü olarak yer almaz. Bu yüzden eşinin doğum yaptığı gün hafta sonu, bayramlar ya da resmi tatile denk gelirse o gün izinli olarak sayılmış olur. İzin süresi bittikten sonra baba ilk iş günün de iş başı yapacaktır.
Babaların Doğum İzni İçin İzin Formu
Doğum iznini kullanmak isteyen baba adayı izin formunu doldurup çalıştığı iş yerine ya da kuruma ibraz etmek zorundadır. Doldurulacak form da; anne adayının doğum yapacağı tarih, doğum yapacağı hastane ve izin talep eden baba adayı adını soyadını yazıp imzalı bir şekil de çalıştığı iş yerine veya kuruma vererek doğum iznini kullanmaya başlayabilecektir.
Formu çalıştığı iş yeri ya da kurumu onayladıktan sonra baba adayı doğum iznine başlayacaktır. Baba adayları ileri de bir sorun yaşamamak adına, doğum izni süresi bittikten sonra, doğum iznini kullanıp işinin başına döndüğüne dair bir dilekçe yazıp çalıştığı iş yerine ya da kuruma vermelidir.
Baba Adaylarına Doğum İzni Verilmez İse Ne Olur?
Baba adaylarına eşinin doğum zamanı izin vermek istemeyen iş yerine veya kuruma çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığı ceza verebilir. Baba adayı iş yerinden olumsuz bir yanıt alması durumun da bu durumu çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığına bildirdikten sonra bakanlıktan gelecek dilekçe ile doğum iznini kullanabilir.
Doğum izninden sonra çalıştığı iş yerinden veya kurumdan baskı gören baba adayı durumu tekrar çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığına bildirmelidir. Doğum izninin kullanılmasına izin verilmeyen baba adayı iş sözleşmesinin fesih edebilir ve fesih ettikten sonra konuyu işçi mahkemesine taşırsa bütün haklarını çalıştığı iş yerinden alabilir.
Tabi bu durum bazı durumlar da değişebilir, bu yüzden baba adayı doğum izni için iş yerinden olumsuz bir yanıt alırsa ilk olarak çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığına bu durumu bildirmelidir. Bakanlıktan gelecek cevaba göre hareket etmek daha mantıklı olacaktır.
İZLE: DOĞUM İZNİ | DOĞUM RAPORU PARASI NASIL HESAPLANIR? | EMZİRME ÖDENEĞİ VE DOĞUM YARDIMI
Anne Adayı İşten Ayrılırsa Tazminat Alabilir Mi?
Anne adayı doğum iznini yetersiz görüp çalıştığı iş yerinden ayrılırsa kıdem tazminatını alamaz. Yasa da belirtilen madde; İşten kendi isteğiyle ayrılan (istida eden) bir işçi, herhangi bir tazminat alamaz. Bu kapsama hamilelik veya doğum nedeniyle işten ayrılmalar da dahildir.
Bu yasa gereği anne adayı doğum zamanı çalıştığı iş yerinden ayrılırsa kıdem tazminatını alamaz. Anne adaylarını sadece doğum izni hakkı bulunmaktadır. Anne adayının doğum zamanı işten ayrılması durumun da özel sektör de iş yeri ile anlaşması durumun da tazminat alabilir. Memur olarak çalışan anneler kendi isteğiyle ayrılırsa hiçbir şekilde kıdem tazminatı alamaz.
Doğum Sonrası Anne Adayının İzin Hakkı Nedir?
Doğumdan iki ay sonra ücretsiz izin hakkı biten anne yazılı talepte bulunarak altı aya kadar ücretsiz izin kullanabilir. Bu izni kullanmayıp çalışmaya başlayan anne bebeği bir yaşına gelene kadar çalıştığı iş yeri, özel sektör için günlük bir buçuk saat anneye süt izni vermek zorundadır. Bu izni kullanmak için annenin çalıştığı iş yerine talepte bulunması gerekmektedir.
Süt iznin de kullanılacak bir buçuk saatlik sürenin hangi saat dilimin de olacağına anne karar verir. Anne günün her hangi bir saatin de bir buçuk saatlik süt iznini kullanabilir. Memur olarak çalışan anneler için süt izni, ilk altı ay günde üç saat, ikinci altı ay günde bir buçuk saattir. Memur olarak çalışan anneler bu süreyi günün her hangi bir saatin de özel sektörde olduğu gibi kendileri belirleyebilir.