Son yıllarda yabancı uyruklu bireylerin Türkiye içerisinde arsa ve konut satın alması oldukça yaygın bir hal aldı. Genellikle büyükşehirlerde ya da turizmin daha yaygın olduğu alanlardan arsa ya da konut alan yabancı uyruklu kişilerin bu şekilde ülke içerisinden satın alım gerçekleştirmesi ise birçok farklı tartışma konusunu doğurdu. Ülkeye döviz girmesinin sağlandığı konuşulan bir konu iken, bir diğer yandan Emlak Duayeni Tebernüş Kireçci tarafından dikkat çekilen nokta ise konut fiyatlarındaki artış. Gazeteci, yazar, emlak analisti ve teorisyeni Tebernüş Kireçci Bir Bilene Sorduk’a konuştu.
İzleyin: Yabancıya konut satışı yasaklanmalı mı? Tebernüş Kireçci açıkladı
Yabancıya konut satılmamalı
Yabancı uyruklu bireylere konut satışı gerçekleştirilmesini yanlış bulduğunu dile getiren Emlak Duayeni Tebernüş Kireçci, konuya yabancıya konut satışına karşı olmadığının altını çizerek başladı. Ancak yabancıya konut satışının güncel füzende yasaklanması gerektiğini de savunan Tebernüş Kireçci, bu konunun nedenlerini ise üç farklı ana başlık altında inceledi. Bu ana başlıklar ise şu şekilde.
İç piyasadaki ihtiyaç
Tebernüş Kireçci, iç piyasada bulunan konut ihtiyacının her geçen gün arttığı bu günlerde iç piyasaya sırt çevirerek yabancılara satış yapılmasının yanlış olduğunu dile getirdi. Bu yapılanın evde bir ürüne ihtiyaç varken aynı ürünü başkasına hediye etmekten farkı olmadığını belirten Tebernüş Kireçci, bu durumda yapılması gerekenin önce iç piyasadaki güncel ihtiyacın giderilmesi olduğunu belirtti.
Alım gücü eşitliği yok
Türk Lirasının güncel enflasyon ve döviz kurları bakımından en değersiz olduğu dönemde olduğunu vurgulayan Tebernüş Kireççi, aynı zamanda döviz kurlarının da en değerli olduğu zamanı yaşadığımız belirtti. Bunun da alım gücü konusunda eşitsizliğe neden olduğunu dile getirdiği. Aynı zamanda bu şekilde yabancılara yapılan satışların devam etmesinin bu dengesizliği devam ettirmesi de muhtemel.
İnşaat piyasasında fiyat mekanizması
‘İnşaat piyasasında fiyat mekanizmasında lokomotif çimento ve beton sektörüdür.’ cümlesini kuran Tebernüş Kireçci, bu mekanizmanın piyasada satılan konut fiyatlarına da baktığını dile getirdi. Aynı zamanda piyasada satılan konuta göre ortalama bir maliyet belirlenerek çimento ve betonların tekrar satışa sunulduğunu dile getirdi. Bu durum ise bir döngü oluşturuyor ve sürekli artışları tetiklemiş oluyor.
Çimento ve beton fiyatları döngüye sokuyor
Çimento ve beton sektörü ile ilgilenenlerin piyasadaki fiyatları takip ettiğini ve buna göre ortalama bir maliyet ile yeni fiyatlar çıkardıklarını, bunun ise diğer malzeme satışçılarını tetiklediğini ve onları da yeni fiyat tarifeleri oluşturmaya ittiğini belirten Tebernüş Kireççi, ‘Konut fiyatları yükseldikçe beton ve çimento fiyatları yükselir. Diğer malzemeciler de çimentocuları takip ederler, betoncuları takip ederler onlar da zam yaparlar. Sonra döner müteahhit bir bakar bütün fiyatlara zam geliyor, inşaat malzemelerine zam geliyor, bir zam da müteahhit yapar. Müteahhitin zam yaptığını gören 2. elde konutunu satışa çıkarmış olan o da gider bir zam yapar. Sonra döner çimentocu betoncu oo der tamam konutlar bu fiyattan satılıyor, bir zam daha yaparlar böylece zam furyası devam eder.’ yorumunda bulundu.
Yabancıya konut satışı neden ülkeyi tamamen etkiliyor?
Yabancıya konut satışı yapılmasının, genel olarak bölgesel fiyatlara sahip olan malzeme ve konut fiyatları açısından niçin ülkesel bir etkisi olduğunu da açıklayan Tebernüş Kireççi, ‘Peki yabancıya konut satışı, yabancıya konut satışı olmayan şehirlerde bile niye etkili oluyor, niçin etkili oluyor? Eğer İstanbul’daki, yabancıları yoğun talep gösterdiği Antalya Alanya gibi yerlerdeki çimentocular ve betoncular zam yapınca Edirne’den Kars’a Hakkari’den Mardin’e kadarki olan aksdaki beton ve çimentocular da bu zamlardan geri kalmazlar.’ şeklinde durumu açıkladı.
Kendi vatandaşımızı da etkiliyoruz
Arta fiyatlar ve dolar kuru üzerinden yapılan satışların vatandaşları da etkilediğini ve iç piyasada dengesizliğe neden olduğunu ve bu yüzden yan-bancılara yapılan satışların bitirilmesi gerektiğini dile getirdi. Tebernüş Kireçci bu konu hakkında ‘ Her ne kadar beton fiyatları lokal olarak belirlense de genel olarak ulusal bir fiyatı vardır. Dolayısıyla yabancıya satışla birlikte biz, yabancıya satışla birlikte biz Edirne’den Kars’a kadar olan ve yabancıya satışın olmadığı yerlerdeki vatandaşları da etkiliyoruz. Bunun için de yabancıya satışın bitirilmesi gerekiyor. ‘ yorumunda bulundu.
Peki bu konu hakkında nasıl politika izlenmeli?
Yabancılara yapılan konut satışlarının zararlarına dikkat çeken Tebernüş Kireçci, yapılması gerekenler hakkında bazı fikirler ve yorumlar belirtti. Tebernüş Kireççi, ‘Ayrıca yabancıya vatandaşlık karılığı konut satılması da yanlış. Yapılması gereken şey iskan izni yani oturum izni verilmesi gerekir. Belki bu baremin 250 bin dolar 400 bin doların da altına düşürülmesi gerekir. 50 bin dolar getirene bir yıl, 200 bin dolar getirene 3 yıl, 500 bin dolar getirene 5 yıl, 1 milyon dolar getirene 10 yıl ve üstü veya neyse benzeri sistemler kurulması gerekir.’ yorumunu belirtti.
Bir milli güvenlik meselesi
Yabancılara veya ortakları yabancı olan tüzel kişiliklere arsa ve arazilerin satışının da yasaklanması gerektiğini de savunan Tebernüş Kireçci, bunun bir milli güvenlik meselesi olduğunu belirtti. Bu konuda ders alınması adına ise daha öncesinde aynı politikayı izleyen devletlerin başlarına neler geldiğini incelememiz ve buna göre önlem almamız gerektiğine dikkat çekti.
