Kadastro, bir bölgedeki özel arsaların kaydı olarak nitelendirilebilir. Bu arsalar sistematik biçimde numaralandırılır, hepsinin çevresi ve parsel tanımlayıcısı yüksek ölçekli haritalarda gösterilir. Bunun yanında haritada ve kayıt defterinde bu arsanın kalitesi, büyüklüğü, değeri ve tüm bunlarla ilgili hukukî haklar belirtilmektedir.
Günlük dilde kadastronun birkaç manası vardır:
- Özel arsaların bir kamu kurumunda tutulan kayıtlarıdır.
- Bu kayıtları tutan ve onları yöneten kuruluşun adıdır.
- Bu kurumun yaptığı işlerdir.
Kadastro genel olarak tapu ile birlikte alınır. Tapu ise bir taşınmazın kime ait olduğunu gösteren belge olarak nitelendirilebilir. Herkes genel olarak tapunun ne olduğunu biliyor ancak kadastronun gerçek anlamı tam olarak bilinmiyor. Bu nedenle iki kavram genel olarak birbirine karıştırılıyor. Bu yazımızda kadastroyu daha geniş ele alarak onu daha iyi anlamanızı sağlayacağız. Bunun yanında tesis kadastrosu nedir gibi soruların da cevaplarını vereceğiz.
TDK’da Kadastro anlamı: Bir ülkedeki her çeşit arazi ve mülk yerinin, alanının, sınırlarının ve değerlerinin devlet eliyle belirlenip plana bağlanması işi:
Kadastro memuru.
Kadastro çalışmaları.
Tapu ve Kadastro Ne Amaçla Yapılır?
Kadastro kayıtlarının üç amacı mevcuttur.
Bu amaçları şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Ödenecek emlak vergisi ücretini belirlemek için bir toprağın değerini kaydedilmesi
- Mülkiyet hakkının korunması amacıyla toprağın ebatını ve sınırlarını belirlemek
- İmar planlaması ve köysel kalkınma için bir temel oluşturma
Yukarıda sayılanlar dışında başka amaçlar için de tapu ve kadastro işlemleri gerçekleşebilir. Kadastroda mali, hukuki ve geometrik bilgiler yer alır. Mali bilgilerde toprağın değeri, hukuki kadastroda sahibin taşınmaz üzerinde ne gibi haklara sahip olduğu, geometrik kadastroda ise taşınmazın sahip olduğu tüm ölçüm değerleri yer alır. Bu değerlere bakarak taşınmazın nerede olduğu ve ne kadar büyüklüğe sahip olduğu gibi verilere ulaşılabilir.
Tesis Kadastrosu Nedir?
Kadastrolar genel olarak özel mülkler ve arazileri için ele alınmaktadır. Ancak bunun dışında çok farklı kadastro türleri de mevcuttur. Bunlardan biri de tesis kadastrosudur. Tesis kadastrosu, ticari ve buna benzer işlevlere sahip olan, mesken olmayan yapıları içerir. Bu tür yapılar ortak yapılar olduğundan dolayı kadastro işlemleri daha farklı olarak gerçekleştirilir.
Türkiye’de kadastro hizmetleri 2005 yılında özelleştirilmiş olup o tarihten bu yana hızlı bir yol kat edilmiştir. Bu sayede ülkedeki çoğu yerin kadastro planı çıkarılmıştır. Bunlara tesis kadastroları da dahildir.
Türkiye’de tesis kadastrosu gereken birim sayısı 52 bin civarında olarak belirlenmiştir. Bunların yüksek oranında tapu ve kadastro işlemleri yapılmıştır. Bu arazilerin ve taşınmazların tapu belgeleri sahipleri tarafından alınmıştır. Bugün itibariyle tam olarak 14,5 milyon parsel taşınmazın tapu kadastro işlemleri tamamlanmış olup sahiplerinin hizmetine sunulmuştur. Bu belgeler il ve ilçelerdeki Tapu ve Kadastro müdürlüklerine gidilerek temin edilebilir.
Kadastro kavramı, her ne kadar tek anlamlı ve mülkiyet bilgileri, yüzölçümü, sınırlarını haritada gösterme gibi kimi temel öğeleri içeriyorsa da, çözülecek başat soruna ve önceliklere göre kadastronun işlevleri ülkeden ülkeye değişebilmektedir. Türkiye Cumhuriyeti’nin başlangıç yıllarında en önemli sorunlardan biri Osmanlı Devleti’nin toprak düzeni idi. Çok az istisnası ile tüm araziler devlete aitti ve çözülmesi gereken öncelikli soru özel mülkiyet sisteminin oluşturulması idi. Türkiye’de kadastronun başlamasına neden olan bu gereksinimdir. Bu projenin tamamlanması uzun bir zaman almıştır. Bu sıralar kadastronun tüm işlevlerinin yeniden düşünülmesi zamanıdır. Bu bildiri, bu konudaki görüşlerimizi özetlemektedir. – HKMO Kadastro Komisyonu
Tesis Kadastrosu İşlemlerinde Hangi Noktaya Gelindi?
Tesis Kadastrosunun Tamamlanması Projesinin birçok amacı vardır. Bunlar arasında mülkiyetin belirlenmesini sağlayarak; kişiler arasındaki ihtilafların giderilmesini sağlamak, devlete ve vatandaşa ait olan taşınmazların envanterlerinin elde edilmesine, vergi kaybının önlenmesine, düzenli şehirleşmeye, yatırım ortamının iyileşmesine, Avrupa Birliği sürecinde işleyen bir arazi kayıt sisteminin oluşmasına, e-devletin mekânsal bilgi sistemleri platformunun oluşturulması çalışmalarına katkı sağlamış bulunmaktadır. Bunun yanında sayılamayacak kadar çok katkısı mevcuttur. Bu işlemlerin tamamlanması dolaylı yoldan birçok sorunun çözülmesine ön ayak olmuştur.
