Türkiye Cumhuriyeti kırmızı ette oluşan üretim yetersizliği ve artan maliyetler sebebi ile, yurt dışına yapılan kırmızı et ithalatına kısıtlama getirdi. Bu kısıtlama içerisine ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Azerbaycan ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti katılmadı. Bu 3 ülke dışındaki tüm ülkelere, kırmızı et ithalatında belli kotalar getirildi.
Ticaret Bakanlığı İstanbul Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğü tarafından 21 Mart 2022 tarihli “Hizmete Özel” ismi ile “Kırmızı Et İhracatında Dönemsel Düzenleme Yapılması” konulu bildirge bütün Şube Müdürlüklerine, bütün Bağlantı Gümrük Müdürlüklerine, İstanbul Laboratuvar Müdürlüğüne ve bütün Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürlüklerine gönderildi. Bakanlığın gönderdiği bildirgede 19 Mart 2022 tarih ve 10724253-305.04.02.02-4916055 sayılı “olur”u ile, ülkesel et arz güvenliğinin sağlanması, arz ve talep dengesinin korunması için; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne (KKTC), Azerbaycan Cumhuriyeti’ne ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne ihracatı yapılacak büyükbaş hayvanların eti ile koyun ve keçi etleri hariç olmak üzere, 0201, 0202 ve 0204 başlığı altındaki Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (G.T.İ.P.)’nde yer alan büyükbaş hayvanların eti ile koyun ve keçi etlerinin ihracatının ithalatına belli sınırlamalar getirildi. Bu kısıtlamanın yeni bir talimata kadar süreceği, gönderilmiş olan bildiride açıkça belirtildi.
Bakanlığın kırmızı et ithalatına ilişkin sınırlama kapsamında, ilgili birimlere gönderdiği bildiride, “Bakanlıklarının yeni bir bildirimine kadar 0201, 0202 ve 0204 başlığı altındaki Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP)’nde yer alan büyükbaş hayvanların eti ile koyun ve keçi etlerinin ihracatının, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Azerbaycan Cumhuriyeti ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti hariç olmak üzere, 19.03.2022 tarihi ve öncesinde veteriner sağlık sertifikası düzenlenmiş olanlar hariç, ülkemizden çıkışına 19.03.2022 tarihinden itibaren izin verilmemesi istenilmektedir” ifadeleri yer almaktadır.
Yemlerdeki fiyat artışları çiftçileri zor duruma soktu
Et fiyatlarındaki bu denli zamlarının gelmesinin sebebini ise çiftçiler, yemlerdeki ve büyükbaş hayvanların üretim maliyetinin artmasına bağlamakta. Haziran 2021’de 100 Türk lirasına alınan yemin şu an da en az 250 Türk lirasına satıldığını söyleyen çiftçiler, yem fiyatlarına gelen yüzde 150’lik zam oranları ile mağdur olduklarını dile getiriyor.
Toptan etin kilosunun 77 Türk lirasına satıldığını söyleyen çiftçiler, hasat zamanında neredeyse hiç kar edemediklerini dile getirdi. Yem, arpa, mısır ve mazot gibi kalemlere gelen zamlar dolayısıyla kırmızı et fiyatlarının bu denli yükseldiğini anlatmaya çalışan çiftçiler, artık yem fiyatları ile baş edemediklerini vurguladı. Çiftçiler et fiyatlarının yükselmesini ve et üreticisinin yaşamakta oldukları sıkıntıları şu ifadelerle açıkladı:
“Toptan et 77 liraya satılıyor. Et üreticisi çok zor durumda. Niye zor durumda? Yem fiyatlarıyla baş edemiyor. Hasat zamanında, geçen haziran döneminde bir çuval fabrika yemi 100-110 TL idi. Şu anda 250 TL. Yüzde 100’ün üzerinde zam gelmiş. Diğer kaba yemler de öyle. Samanıydı, yoncasıydı, mısırıydı, arpasıydı. Hasat zamanında 2 liraya aldığımız arpa, şu anda 5 TL. TMO devreye girdi, üreticilere dışardan arpa ithal ederek bizlere 2 TL’den destek olsun diye arpa verdi. Bir nebze olsun üreticiyi rahatlattı. Ama yem ile baş edemiyoruz. Yemdeki aşırı yükselme et fiyatlarına da yansıyor haliyle. Diğer mazottaki artış keza öyle, elektrik fiyatlarındaki artış öyle, hepsini üzerine koyunca üreticiye şu anda bugün itibariyle, 1 kilogram etin maliyeti 78-80 lira civarında.”
La ne 80 100 ü 130 lira be