İmar durumu, belediyeler tarafından verilen ve bölgedeki imar planına ve imar yönetmeliğine göre bir arsanın hangi şartlar içinde ve ne şekilde kullanılacağını detaylı olarak ifade eden belgedir.
Gecekondu ve imar mevzuatlarına göre inşası yapılmayan yapıların uygulama ve mülkiyet sorunlarını düzenleyen kanun imar affı veya imar barışı olarak adlandırılmaktadır. ilk olarak 1984 senesinde yürürlüğe konulmuş olup, imar barışı ile çarpık kentleşmenin önüne geçilmeye çalışılmıştır.
İMAR BARIŞI NEDİR? İmar mevzuatına veya ruhsata aykırı yapılara verilecek yapı kayıt belgesiyle vatandaşlarımızın imar sorunlarının çözülmesidir.
İmar Affı
İmar Af/9fı Neleri Kapsar?
İzinsiz olarak inşa edilen yapıların büyük çoğunluğu imar affı kapsamına girmektedir. 6785 sayılı kanun bu aftan yararlanmak isteyenler için uygulanmaktadır.
Yapı Kayıt Belgesinin Bedelinin Belirleme Aşamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler;
- Yapının bulunduğu arsanın emlak vergi değeri, belediyeden alınan arsa ve arazi asgari metrekare birim değeri esas alınıp hesaplanır.
Yapının yaklaşık maliyet bedelini belirlerken;
- Tarımsal amaçlı binalar için 200 tl/ m2
- 1-2 katlı binalar ve basit sanayi yapıları için 600 tl/ m2
- 3-7 katlı binalar ve basit sanayi yapıları için ise 1.000,00 tl/ m2
- 8 ve daha yüksek yapılı binalar için 1.600,00 tl/ m2
- Lüks binalar ve villalar için 2.000,00 tl/m2 esas alınarak hesaplanmaktadır.
İzleyin: İMAR BARIŞINDAN TAPU Nasıl Alınır ? / Kat Mülkiyetine Geçiş Nasıl Yapılır ? / Yapı Kayıt Belgesi
İmar Affı
Halk arasında imar affı olarak bilinen imar barışı ile birçok kişi evleri için imar yapı kayıt belgesi alarak eksikliğini tamamladı. Peki imar affı 2022 de de devam edecek mi ?
İMAR BARIŞINA NEDEN İHTİYAÇ DUYULDU? Ülkemizdeki imara aykırı yapıların %50’in üzerinde olduğu bilinmektedir. Bu da yaklaşık olarak 13 milyon bağımsız birime tekabül etmektedir. Bu yapılarda daha çok dar gelirli vatandaşlar oturmaktadır. Yapılan yasal düzenleme ile ülkemizde imar barışını sağlamak maksadı hedeflemiştir. Yapılardaki mevcut aykırılıkların büyük çoğunluğu 1950-2000 yılları arasındaki yapılaşmalardan kaynaklanmaktadır. Vatandaş ve Belediyeler arasında ortaya çıkan imardan kaynaklı sorunlar mahkemelerde altından kalkılamayacak kadar dosyaların birikmesine yol açmaktadır. Ayrıca Belediyeler imara aykırı yapılarla ilgili olarak yıkım işlemini bir çok sebepten dolayı gerçekleştirememektedir. Vatandaşlar bu ihtilaflardan dolayı oturdukları evlerine su, elektrik ve doğal gaz bağlatamamakta ya da kaçak kullanım yapmaktadır. Konut veya iş yerleri ekonomik olarak bir değer ifade etmemektedir. Fabrika ve konut yapıları ticari piyasalarda ipotek veya teminat olarak gösterilememektedir.
İmar Affı 2022’de Devam Edecek Mi?
Çevre ve şehircilik müdürlükleri kentsel dönüşüm projelerine hızlı devam ederken, imara aykırı olarak yapılmış olan binaların denetimine de hız verdi. Yapılan denetimlerin ardından yapı kayıt belgesi ile mağduriyet yaşayanların çoğunlukta olduğu ortaya çıktı.
Bu konuda mağduriyet yaşayanların yapı kayıt belgeleri kanuna aykırı olduğu için iptal edildi. İmar barışı ile devlet ve vatandaş arasında uzlaşma sağlanırken diğer yandan da ruhsatı olmayan ve ruhsata aykırı olan binalar kayıt altına alınıyor. İmar barışı sürecinde bu kişilere yapı kayıt belgesi veriliyor.
2022 de imar barışı devam edecek mi sorusuna cevap verecek olursak Çevre ve Şehircilik bakanlığıyla ilgili bu konuda henüz bir açıklama yapılmadı.
İMAR BARIŞI KAPSAMINDA KAT MÜLKİYETİNE GEÇİŞ OLACAK MI? İskan alınamadığından kat mülkiyeti kurulamayan yapılarda yapı kayıt belgesi alındıktan sonra aşağıdaki koşullarla cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilecektir. Yapı kayıt belgesi alındıktan sonra maliklerin tümünün muvafakat etmeleri ve varsa umumi hizmete ayrılan yerlere denk gelen alanların terk edilmesi şartıyla, yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın, tapuda bu yapıyla ilgili cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilecektir. Yani kat mülkiyetinin kurulması için maliklerin tamamının anlaşması ve imar planında, yol, yeşil alan, park gibi alanların terk edilmesi gerekmektedir. Bu durumda, daha önce yapı kayıt belgesi bedeli olarak ödenen bedel kadar bir bedel daha ödenecektir. Bu işlemlerin sonucunda kat mülkiyetine geçen yapıların alım ve satım işlemleri yasallık kazanacak ve arsa vasfından alınan emlak vergisi, yapı vasfından alınmaya başlanacağından vergi kayıpları önlenecektir. Kat irtifakı ve kat mülkiyeti kurulduğu için bina; teminat, ipotek veya her türlü bankacılık işlemlerinde değerlendirmeye alınabilecektir.
İmar Barışı Mağdurları
Hukuka aykırı olarak yapılan binalarda iptal edilen yapı kayıt belgesi sahiplerinin öncelikle idarenin bu işlemi yapılırken verilen idari işleminde bu beş idari unsurun bulunup bulunmadığı tespit edilmesi ve idari işlemin bu beş unsurdan birinde dahi aykırılık bulması durumunda idare mahkemesi tarafından hemen iptal davası açılabilir.
Yapı kayıt belgesi iptal edilen kişiler bu karara karşı süresi içinde iptal davası açmazsa bu karar kesinleşerek vatandaşın aleyhine idari, hukuki ve cezai yaptırımların uygulanacağı bir süreç başlıyor.
Seyredin: ‘İMAR BARIŞI’NA YAPILAN BAŞVURU SAYISI 45 BİN 971’E ULAŞTI
Yapı Kayıt Belgesi İptal Davası
Yapı kayıt belgesinin iptal edilmesinin ardından iptal davası açılabilir. Davanın yasal süresi 60 gün olup bu süre içerisinde iptal davası açılması gereklidir. Eğer bu sürede dava açılmamış ve söz konusu yapının mühürlenmesi aşamasına geçilmiş işe mühürleme aşamasına karşı iptal davası açılması gerekiyor.
İmar Barışı Başvurusu Nasıl Yapılır?
İmar barışına başvuruyu ilk olarak yapı kayıt belgesi oluşturuyor. Kayıt belgesinin doldurulması gerçekleştirilip iki nüsha olacak şekilde alınıyor. Bunlardan bir tanesi kişinin kendi e devlet üzerinden kişinin kendi bilgilerini dolduracağı forum bilgi işlem kaydıdır.
E devlet üzerinden doldurulan bilgi işlem formunu doldurduktan sonra imar affı başvuru formunu doldurmanız mümkün oluyor. İkinci olarak ise kişilerin bakanlıkların onay verdiği kurum ve kuruluşlar aracılığı ile başvuru yapabiliyor olmasıdır.
İmar Barışı Başvuru Süreci Nasıl İşler?
İmar barışı için başvuru sürecinde öncelikle bakanlık başvuruları büyük bir titizlikle inceler. Başvuruda bulunan kişilerin kayıtlı telefon numaralarına mesaj göndererek gerekli olan vatandaşın ödemesi gereken yapı kayıt ücretini talep eder.
Ücret hakkında bilgilendirme yaptıktan sonra gerekli banka hesap numarasını göndererek ödeme yapmasını ister. Gerekli olan tutar belirli bankanın IBAN adresine yapılacaktır. İsteyen kişiler bu tutarı hemen ödeyerek yıl sonuna kadar imar barışı ödemesinin sonrasında imar barışına başvuruda bulunabileceklerdir.
İmar Barışı Uygulaması Nereden Yapılır?
İmar barışı uygulamaları sırasında verilen barkod numaralarını kişiler e devlet üzerinden alabiliyor. Kişilere verilen belge ile yapılar kaçak statüsünden çıkarılıp iskan kanununun kapsamında yerleştirme işlemi hukuki nitelik kazanıyor. İmar yapıları için imar barış ücretleri kişilerin kendi beyanları doğrultusunda alınıyor. Ödeme sürecinde herhangi bir şekilde yalan beyanda bulunan, evrakta sahtecilik yapan, hile yapan, daha az para ödemek için evin metre karesinin daha az gösterilmesi durumunda kişilerin paraları iade edilmez. Aynı zamanda başvuru işlemleri anında fesh edilir.
YAPI KAYIT BELGESİ ALAN YAPI YENİLENEBİLECEK Mİ? Alınacak yapı kayıt belgesi, yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerli olacaktır. Yapı kayıt belgesi düzenlenen yapıların yenilenmesi durumunda yürürlükte olan imar mevzuatı hükümleri uygulanır ve düzenlenen yapı kayıt belgesi imar açısından herhangi bir kazanılmış hak sağlamaz, müktesep oluşturmaz.
İmar Barışı Neden Önemlidir?
İmar mevzuatına aykırı yapılan binalar, imar barışı ile kayıt altına alınıyor. İmar barışına müracaat ederek kişiler yapılarını güvence altına alıyor. Yapı kayıt belgesi alınan binalar elektrik, su, doğalgaz aboneliklerini yaptırabiliyor. İmar kanunu kapsamında alınan yıkım kararları ve tahsil edilemeyen idari para cezaları da iptal ediliyor.
İşyeri açma ve çalışma ruhsatı yapı kullanma belgesi aranmaksızın veriliyor. Yapı kayıt belgesi alan binalar için yıkım tehlikesi ortadan kalkmış oluyor. Aynı zamanda yapı kayıt belgesine sahip olan malikler taşınmazlarını ekonomik bir değer olarak gösterebiliyor. İmar barışına e devlet üzerinden başvuru yapılabiliyor.
İmar barışı başvurularında son tarih yaklaştıkça imar barışının uzatılıp uzatılmayacağı merak ediliyor. Bu konuda ise Çevre ve Şehircilik bakanlığından yapılan açıklamaya göre şu anda öyle bir düşüncenin olmadığı ifade edildi. Sürecin uzatılmasına ilişkin değerlendirmeleri daha sonra yapacaklarını da ifade etti.
İMAR BARIŞI KANUN MADDESİ:
Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir.
Yapının bulunduğu arsanın 29/7/1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa göre belirlenen emlak vergi değeri ile yapının Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenen yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden konutlarda yüzde üç, ticari kullanımlarda yüzde beş oranında alınacak kayıt bedeli başvuru sahibi tarafından genel bütçenin (B) işaretli cetveline gelir kaydedilmek üzere merkez muhasebe birimi hesabına yatırılır. 6306 sayılı Kanun kapsamında kullanılmak üzere kaydedilen gelirler karşılığı Bakanlık bütçesine ödenek eklemeye Maliye Bakanı yetkilidir. Bu ödenek, dönüşüm projeleri özel hesabına aktarılarak kullanılır. Kayıt bedeline ilişkin oranı iki katına kadar artırmaya, yarısına kadar azaltmaya, yapının niteliğine ve bölgelere göre kademelendirmeye, ayrıca başvuru ve ödeme süresini bir yıla kadar uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Yapı Kayıt Belgesi yapının kullanım amacına yöneliktir. Yapı Kayıt Belgesi alan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir.
Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun (İptal ibare: Anayasa Mahkemesinin 24/9/2020 tarihli ve E.:2019/21; K.:2020/51 sayılı Kararı ile) (…) uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.(1)
Yapı ruhsatı alıp da yapı kullanma izin belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan yapılarda, Yapı Kayıt Belgesi ile maliklerin tamamının muvafakatinin bulunması ve imar planlarında umumi hizmet alanlarına denk gelen alanların terk edilmesi halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilir. Bu durumda, ikinci fıkrada belirtilen bedelin iki katı ödenir.
Beşinci fıkra uyarınca kat mülkiyetine geçilmiş olması 6306 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesinin uygulanmasına engel teşkil etmez.
Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların, Hazineye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, bu taşınmazlar Bakanlığa tahsis edilir. Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin 31/12/2019 tarihine kadar yapacakları satın alma talepleri üzerine taşınmazlar Bakanlıkça rayiç bedel üzerinden doğrudan satılır. Bu durumda elde edilen gelirler bu maddenin ikinci fıkrasına göre genel bütçeye gelir kaydedilir. Ayrıca bu gelirler hakkında 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 5 inci maddesinin beşinci fıkrası, yapı ve tesisler hakkında ise onbirinci fıkrası hükmü uygulanmaz. (Ek cümleler:4/7/2019-7181/14 md.) Yapı kayıt belgesine konu taşınmaz için 24/2/1984 tarihli ve 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre tapu tahsis belgesi alınması ve bu belgeye esas arsa bedellerinin ödenmiş olması hâlinde bu madde uyarınca ayrıca satış bedeli alınmaz. Yapı kayıt belgesi alınan taşınmazların satışa konu edilen kısımlarından yapı kayıt belgesi tarihi ile satış tarihi arasındaki dönem için ecrimisil alınmaz, tahakkuk ettirilen ecrimisiller terkin edilir, satış tarihi itibarıyla tahsil edilen ecrimisil tutarı satış bedelinden mahsup edilir, bu tutardan fazlası iade edilmez. (2)
Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların belediyelere ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine bedeli ilgili belediyesine ödenmek kaydıyla taşınmazlar rayiç bedel üzerinden belediyelerce doğrudan satılır.
Üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlarda bulunan yapılar ile Hazineye ait sosyal donatı için tahsisli araziler üzerinde bulunan yapılar bu madde hükümlerinden yararlandırılmaz.
Yapı Kayıt Belgesi, yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerlidir. Yapı Kayıt Belgesi düzenlenen yapıların yenilenmesi durumunda yürürlükte olan imar mevzuatı hükümleri uygulanır. Yapının depreme dayanıklılığı hususu malikin sorumluluğundadır.
Bu madde hükümleri, 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alan ile İstanbul tarihi yarımada içinde ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda ve ayrıca 19/6/2014 tarihli ve 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş Tarihi Alanda uygulanmaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ve Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.
- Bu maddede yer alan ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlar için 18/5/2018 tarihli ve 30425 sayılı Resmi Gazete’ye bakınız.
(1) 27/12/2018 tarihli ve 7159 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle bu fıkraya bu Kanun” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve 2960 sayılı Kanun” ibaresi eklenmiştir.
(2)4/7/2019 tarihli ve 7181 sayılı Kanunun 14 üncü maddesiyle bu fıkranın ikinci cümlesine “akdi haleflerinin” ibaresinden sonra gelmek üzere “31/12/2019 tarihine kadar yapacakları satın alma” ibaresi eklenmiş, dördüncü cümlesinde yer alan “beşinci fıkrası” ibaresi “beşinci fıkrası, yapı ve tesisler hakkında ise onbirinci fıkrası” şeklinde değiştirilmiştir.
(Ek kroki ile sınır ve koordinat listesi:11/5/2018-7143/16 md.) (Değişik:27/12/2018-7159/4 md.) (İptal: Anayasa Mahkemesinin 24/9/2020 tarihli ve E.:2019/21; K.:2020/51 sayılı Kararı ile)
