Uyku, insan yaşamı için en önemli gerekliliklerden bir tanesidir. Yemek yemek ve uyumak insanın temel yaşam ihtiyaçları olduğundan doğru şekilde ve düzenli olarak uygulanması gereken eylemlerdir. Uykunun ne kadar gerekli olduğu sık sık uzmanlar tarafından dile getirilirken, son dönemde yeni bir araştırma yapıldı ve uykunun insan davranışları üzerindeki etkileri ölçümlendi.
California Üniversitesi bünyesinde çalışan uyku uzmanları, uykusuzluk halinde insanların bencilleştiğini tespit etti. Araştırmaya göre gerekli olan uyku miktarı sağlanamayıp uykusuz kalındığında insanlar empati duygusu ve merhametten uzaklaşarak daha bencil bir duruma geçiyorlar. Araştırmacılar, birçok ABD eyaletinde yaz saati uygulamasının yürürlüğe girmesiyle beraber yapılan bağışların yüzde 10 oranında düştüğünü saptadılar. Yaz saati uygulamasına geçmeyip saatlerini bir saat ileri almayan eyaletlerde ise böyle bir düşüş saptanmadı.
Empatiyi azaltıyor
Birçok gönüllü katılımcının uykuyu az uyuması sonucunda, beyinlerinin empati yeteneğini büyük ölçüde yitirdiği ortaya çıktı. Ayrıca yapılan araştırma sonucunda bu katılımcı bireylerin başkalarına yardım etme isteğinin da ayn ölçüde azaldığı saptandı. Sinirbilimci Profesör Matthew Walker, uyku eksikliğinin bu anlamda ne kadar zararlı olduğundan bahsetti.
Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Sistemi (NHS), yetişkin bireylerin her gece en az yedi, en fazla 9 saat uyumalarını, çocukların da en az dokuz en fazla on üç saat aralığında uyumasını önemle belirtti. Yıllar boyu yapılan araştırmalar gösteriyor ki, yetersiz uyumak yüksek tansiyon, bunama ve diyabet gibi pek çok sağlık problemini beraberinde getiriyor.
Az uyuyunca daha az bağış yaptılar
Araştırmacılar, 2001’den 2016’ya kadar 48 ABD eyaletinde yapılan 3.87 milyon hayırsever bağışı inceledi. ABD eyaleti için mart ayının ikinci pazar günü gerçekleşen yaz saati uygulamasından önce ve sonra yapılan bağışların sayısını karşılaştırdılar. Saatlerin değişmesinden sonraki hafta yapılan bağışların sayısının onda bir oranında düştüğü görüldü. Yılın başka hiçbir zamanında önemli bir değişiklik olmadı, bu da bir saatlik kayba dikkat çekti.
Başka bir deneyde ise insanların uyku kalitelerine göre ne kadar cömert hissettiklerini görmek için çevrimiçi bir anket kullanıldı. Yaklaşık 171 katılımcıdan, ne kadar uyudukları ve kesintiye uğrayıp uğramadıkları da dahil olmak üzere dört gün boyunca uyku günlüklerini doldurmaları istendi. Ayrıca empatilerini ve cömertliklerini değerlendirmek için günlük anket sorularını yanıtladılar.
Uykusunu alan cömert oluyor
Araştırmaların vermiş olduğu sonuca göre, hem kalitesiz hem de az uyuyan insanlar yeteri kadar ve kaliteli uyuyan insanlara göre çok daha az cömert. Uykusunu alan insanlar ise oldukça yardımsever ve cömert oluyor. Yardım etme motivasyonu da az uyku ile beraber azalıyor.
Az uyumak, yardımseverliği ortadan kaldırıyor
Başka bir uyku ve karakter bağı testi yapıldığında gönüllüler, alkol ya da kafein içeren herhangi bir madde kullanmalarına izin olmayan ve hem televizyon izleyebilecekleri hem de internette dolaşabilecekleri 24 saat boyu uyanık kaldılar. Daha sonra bu kişilere de cömertliklerini ölçümlemek için anket yapıldı. Bu test sonucunda da teste tabi tutulan kişilerin yüzde 70 oranında daha az yardıma açık oldukları görüldü. Testin ertesi günü ise sabah 10 civarında çekilen MRI taramaları sonucunda da 24 saat boyunca uyumayan katılımcıların beyinlerinin sosyal biliş ağında önemli düzeyde daha az aktivite saptandı. Bu tarama insanların empati ve yardımseverlik düzeylerini de açıklayan bir uygulama.
Herkes gerektiği kadar uyumalı
Araştırmacı Ben Simon, “Toplum olarak uykunun gereksiz veya israf olduğu düşüncesinden vazgeçmenin, ihtiyacımız olan uykuyu utanmadan almaya başlamanın zamanı geldi. Bu, kendimize ve çevremizdeki insanlara sunabileceğimiz en iyi nezaket şeklidir” şeklinde konuştu.
Uykusuzluğa neler iyi gelir?
- Sabah egzersizi
- Güneş ışığına maruz kalma
- Uyku düzeni
- Rolambalar veya yoga
- Alkol ve kafein kısıtlaması
- Dinlenme ve meditasyon
- Sessiz ve karanlık bir ortam
- Doğal uyku yardımcıları (melatonin)
