Latince’de “Gezgin” anlamına gelen vagus, beyinde 12 parça halinde mevcut olan sinir sistemi bütününün önemli bir parçasıdır. Bağırsağı doğrudan ektileyen vagus siniri, vücudun tüm organlarıyla yakın ilişki kurar ve hayati fonksiyonların düzenlenmesini sağlar. Mutluluğa çıkış bileti olan vagus siniri, son derece önemlidir. Dr. Ayşegül Çoruhlu, vagus sinirini ve vagusun mutlulukla olan ilişkisini anlattı.
Dr. Ayşegül Çoruhlu, vagus siniriyle ilgili önemli bilgilere yer verdi
“Vagus bizim mutluluğa çıkan biletimiz olabilir. Biliyorsunuz, vücudumuz çok büyük bir sinir ağıyla çevrilidir. Sinir; beyinle vücudun organları arasındaki bağlantıyı kuran bir ağdır. Nasıl ki damar ağı var, sinir sistemimizde de sinir ağları var. Vagus da bu sinirlerden bir tanesi. Onuncu kranial sinir de denir. Vagus, vücuttaki en uzun sinirdir. Beyinde bir ucu var ama beyin dışında vücudun tamamında bir ağacın dalları gibi bir sürü organa dal veriyor. Oralara emir götürüyor ve emir alıyor. Her tarafı gözetleyen bir sinir. Organ denince kalp, karaciğer, böbrek falan geliyor akla. Biz bu organları düşünerek çalıştırmıyoruz. Biz uykudayken de bu organlar kendi kendilerine çalışıyorlar. Yani vücudun otomatik olarak yaptığı işler var. Vagusu öyle konumlandıralım. Vücudumuzu, bizim istemimiz dışında kontrol eden bir sistem. Mesela koşmak istersem, ben istediğim için koşuyorum. Böbreğimin idrarımı filtrelemesi ise benim isteğimin dışında oluyor. Demek ki vagus, vücuttaki organ sisteminin işleyişiyle ilgili vücudun beyinle arasında bir bağlantı. Beyin kumanda merkezi, vagusun da vücuttaki her şeyden haberi var. Kalp atışı, sindirim sistemi, nefes alıp vermek gibi bütün eylemler buna dahildir. Vagus iki yönlü çalışır. Hem beyinden gelen emirleri organlara söyler hem de organlarda işlerin nasıl ilerlediğini beyne söyler. Eğer benim vagusum bağırsakta neler olduğunu beyne söylemeseydi, beynin bundan haberi olmayacaktı. Zaten vagus bütün organlarla ilgili olsa da yazılarda bizler en çok bağırsakla ilgili okuruz. Siz depresyonda olduğunuzda veya huzursuz hissettiğinizde, bağırsağınızda bir sorun çıkması da bu durumla alakalıdır.”
Vagus aslında anti-stres bir sistem
“Biz istemesek de içeride dönen işler var. Bu işi parasempatik sinir sistemi yapıyor. Parasempatik sinir sistemi, konuya bizim karışmadığımız birtakım işler yapıyor. Bunlar bağırsağın çalışması, midenin sindirmesi, nabzın daha sakin olması, nefesin daha derin olması gibi işlerdir. Daha çok uykudaki dinlenme halimize benzer bir sistemdir. Bunun tersi ise sempatik sistem. Bu da stres olduğumuzda, alarmda ve uyanık olduğumuzda, daha çok savaş-kaç emri veren bir sistemdir. Bu organlar, hayati organlardır. Parasempatik sistem denilince, aklımıza vagusu getirebiliriz. Demek ki vagus aslında anti-stres bir sistem. Vagus iyi ve aktif çalışıyorsa, vücut parasempatik sistemlidir. Sindirim iyidir, dışkılama iyidir, tansiyon düşüktür. Zaten strese savaş ve kaç derken, vagusun çalıştığı duruma da dinlen ve sindir denir.”
“Depresyonda ve birtakım beyin hastalıklarında vagusu stimüle etmek bir tedavi yöntemidir. Cilt altına küçük bir elektronik çip gibi bir alet yerleştiriliyor ve o aletten elektrik stimülasyonu vagus sinirine veriliyor. Bu durumda kafada bulunan dirençli depresyon azalıyor. Aynı zamanda sara atakları için tedavide de kullanılıyor. Bu cihazlar Amerikan İlaç Kurumu’ndan onaylıdır. Böyle hastalıklarımız yoksa da vagusun doğru çalışması, depresyondan uzak kalmamıza ve vücuttaki işlerin doğru ilerlemesinde etkili. Ben hep bağırsak mutsuzsa kişi de mutsuzdur derim. Bu da onun bir göstergesi. Çalışmalara göre, geğirme veya öğürme refleksi vagusu dürten bir şey. Kötü hissettiğimizde kusarız ve kustuktan sonra bir iyilik hali gelir. İnsanlar kustuğu için rahatladığını düşünür ama zaten kusma refleksi vagusu devreye soktuğundan dolayı iyi hissedilir. Hatta kusma refleksinizin ne kadar iyi olduğunu ölçmek, vagusun hassaslığını ölçmekle paraleldir. Boğazınızın arkasına bir cisimle dokunulduğunda siz ne kadar kusma refleksi gösterirseniz, vagus da o kadar iyi çalışıyor demektir.”
Mutluluk biletiniz
“Soğuk su vagusu aktive eder. Şarkı söylemek vagusu aktive eder. Derin derin nefes almak vagusu aktive eder. Bunlar vagusu yani anti-stresi devreye sokmaktır. Kısacası vagus, sizin mutluluğa çıkan biletinizdir.”
Ayşegül Çoruhlu’nun vagus sinirini anlattığı videoya buradan ulaşabilirsiniz:
