Hemen hemen herkesin korkulu rüyası olan kanser ve kanser türleri tüm dünya içerisinde büyük bir artışa sürüklenirken, kendimizi kanserden korumamız gerekmektedir. Kansere neden olabilecek risk faktörlerini bilir ve bu önlemler doğrultusunda gerekli tedbirleri alırsak kanseri kendimizden uzak tutmamız mümkündür. Peki ya kanseri kendimizden nasıl uzak tutmamız gerekir ve kanser riskini kendimiz nasıl hesaplayabiliriz? İşte konuya dair tüm detaylar…
Kansere neden olan faktörler nelerdir?
Bazı ailelerin içerisinde kanser hastalığı çok daha sık görülmektedir. Esasında bu durumun temel sebebi genetik faktörler dolayısıyla oluşmaktadır. Ancak kanserlerin % 5 ile 10 genetik faktörler ile ilişkilendirilmektedir. Kanserlerin oluşmasında yaşam tarzımız dolayısıyla oluşan faktörler çok daha yüksek seyirde yerini alıyor. Amerika da gerçekleştirilen araştırmalar sonucunda yayınlanan verilere bakıldığında her iki kişiden bir tanesi kanser riskini barındırırken erkek ve kadınların kanserlere yakalanma riskleri de şu şekildedir;
Erkeklerde kansere yakalanma oranı
- Prostat kanserine yakalanma riski %11,6
- Akciğer kanserine yakalanma riski %6,7
- Mesane kanserine yakalanma riski %3,86
- Kolon kanserine yakalanma riski %4,41
- Pankreas kanserine yakalanma riski %1,66
Kadınlarda kansere yakalanma oranı
- Meme kanserine yakalanma riski %12,83
- Yumurtalık ve rahim kanserine yakalanma riski %4,97
- Tiroit kanserine yakalanma riski %1,95
- Kolon kanserine yakalanma riski %4,08
Kansere neden olan risk faktörleri nelerdir?
1-Genetik
Kanserin vücut içerisinde oluşmasına genetik faktörlerin etkisi %5 – 10 arasında yer almaktadır. Elbette genetik faktörleri değiştirmek mümkün değildir fakat kanser oluşumunda, kanser oluşumuna etki eden faktörleri ekstra dikkat edilmesi gerekmektedir. Eğer birinci derecedeki akrabalarınızda kanser geçmişi bulunuyorsa bu orandan %7’lik bir oran almak doğru olacaktır.
2- Sigara
Sigaranın kanserlerle olan ilişki su götürmez bir gerçektir. Bilhassa gırtlak kanseri, akciğer kanseri, meshane kanseri ile olan ilişkisi kesindir. Risk sigaranın içildiği miktar ve süreyle doğru orantılıdır. 30 yıldır günde bir paket sigara içiyorsanız kanser riskinizi %50 olarak düşünebilirsiniz.
3- Sağlıksız beslenme
Sağlıksız beslenme kanser oluşumu için en büyük etkendir. Kanserin oluşumunda etkili olabilecek sağlıksız beslenme alışkanlıklarını da şu şekilde sıralamamız doğru olacaktır;
- Kırmızı et tüketimi
- İşlenmiş etler- şarküteri
- Hayvansal yağlar
- Meyve, sebze ve salatalardan yetersiz beslenme
- İşlenmiş suni gıdalarla beslenme
- Şekerli meşrubatlar
- Suni tatlandırıcılar
4- Obezite
Kanserlerin oluşumunda %10 – 20’si obezite ile ilişkilendirilmektedir. Bu ilişki yağ dokularının vücut içerisinde yarattığı enflamasyonlar dolayısıyla yaşanmaktadır. Sağlıklı vücudun olduğunu göstermek amacıyla kullanılan vücut kitle indeksinde çıkan sonucunda sağlıksıza doğru evrilmesine her artışta 5 puan eklemek doğru olacaktır. Bu noktada hesaplamayı şu şekilde hazırlayabiliriz;
VKİ 20 – 25 arasında %0
VKİ 25 – 30 arasında %5
VKİ 30 üzerinde %10
5-Viral enfeksiyonlar
Kanserlerin %15 geçirilmiş önemli enfeksiyonlar sonucunda oluşabilmektedir. Bunların en önemlileri;
- Hepatit B ve C enfeksiyonları: Karaciğer kanseri ve Lefonma
- HPV: Rahim ağzı ve genital bölge kanserleri
- Herpes Virüs: Lenfoma ve Sarkoma
- Helicobacter Pylori: Mide Kanseri
6-Alkol
Yapılan araştırmalar sonucunda alkol; farinks, yemek borusu, mide, karaciğer, pankreas kanserlerinin oluşmasına büyük etkileri bulunmaktadır. Kanser riski yine içilen alkolün miktarı ve süresine göre ilişkilendirmek doğru olacaktır. Bu noktada alkolün kanser olmada etkilediği risk grubunu şu şekilde sıralayabiliriz;
Haftada 1 kez 2 kadeh içiyorsanız %5
Haftada 2 kez 2 kadeh içiyorsanız %10
Haftanın her günü 1 – 2 kadeh içiyorsanız %20
7- Mesleki faktörler
Petrokimya, kimya, plastik ve boya sanayisinde çalışanların kanser olma riskleri bir hayli yüksektir. Kimyasal maddelerle sürekli temas içerisinde olmak ya da solunum yoluyla alınması genellikle karaciğer kanseri ve lösemilere neden olmaktadır. Bu çalışma alanlarından bir tanesinde çalışıyorsanız kanser riskinize %25 yazabilirsiniz.
8- Stres
Kronik stres doğrudan kansere neden olmasa da değişik mekanizmalarla bağışıklık sisteminin düşmesine neden olarak kişinin kansere yakalanma riskine sebep olabilmektedir. Günlük yaşantınızda kronik stres halindeyseniz kansere yakalanma riskinize %5 yazmanız gerekmektedir.
9- Hareketsizlik
Kanser oluşumunda oldukça büyük bir faktörde hareketsizliktir. Hareketsizlik kalp damar hastalıklarında olduğu gibi, kanserlerin oluşumunda da oldukça yüksek risk faktörleri arasında yerini almaktadır. Hareketsiz bir yaşam tarzınız varsa, kansere yakalanma riskinize %5 ilave yapabilirsiniz.
Video: KANSER RİSKİNİZİ HESAPLAYIN! – (Kansere Karşı 10 Tavsiye) / 5 Dakikada Sağlık
