18 Mart 2022 itibari ile kullanıma açılan 1915 Çanakkale Köprüsü Malkara-Çanakkale otoyolunun bir parçası olarak trafiğe açıldı. Dünyanın en büyük orta açıklığa sahip köprüsü unvanını alan Çanakkale Köprüsü’nün orta açıklığı ise 2.023 metreye ulaşıyor. Toplam uzunluğu ise 3.563 metreye ulaşan köprü tam 5 sene süren çalışmanın ardından Çanakkale zaferinin 107. yıl dönümü olan 18 Mart 2022 tarihi itibari ile halkın kullanımına sunuldu. Üzerinden tren geçişi de planlanmış olan Çanakkale Köprüsü ile ilgili akıllardaki en büyük soru işareti ise köprünün ortasından neden viraj olduğu.
Çanakkale köprüsü tarihçesi
Çanakkale Boğazı üzerine köprü yapılma düşüncesi ilk olarak 1980’li yıllarda ortaya atıldı. Daha sonra 1994 yılında tekrar gündeme gelen köprü projesi için 1995 senesinde bir ihale açıldı. 18 yabancı firmanın katıldığı ihalede ihaleyi kazanan firma projenin yapılabilir olmadığını öne sürerek ihaleden çekildi. 3 Mart 2016 tarihinde dönemin Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım tarafından yeniden gündeme getirilen köprünün adının ‘1915 Çanakkale Köprüsü’ olacağı duyuruldu. 26 Ocak 2017 tarihinde köprünün ihalesini en kısa işletme süresini teklif eden Daelim-Limak-SK Yapı Merkezi OGG kazandı. 18 Mart 2017 tarihinde dönemin devlet yetkililerinin de katılımı ile Lapseki’de temeli atılan proje toplamda 5 yıl süren çalışmanın ardından Çanakkale zaferinin 107. yıl dönümü olan 18 Mart 2022 itibari ile kullanıma açıldı.
Toplam kule yüksekliği 318 metre olan köprünün kuleleri üzerine Seyit Onbaşı’nın Çanakkale Savaşı sırasında sırtlanarak taşıdığı top mermilerine atfen 16 metrelik mermi figürleri eklenerek köprünün toplam kule yüksekliği 334 metreye çıkarılmıştır. Malkara-Çanakkale Otoyolu’nun bir parçası olan köprünün tamamen hizmete girdiği anda ise ulaşımı Silivri’deki o-3 ve o-7 ile Balıkesir’deki o-5 otoyolları arasında bağlantı kuracak.
Çanakkale Köprüsü’nün ortasında neden viraj var?
Dünyanın en uzun orta açıklığa sahip asma köprüsü unvanına sahip olması sebebiyle Çanakkale Köprüsü yapısında da bu uzunluğa göre belirli değişiklikler görülüyor. Köprünün yapısı ile ilgili en çok merak edilen ise köprünün ortasında neden viraj olduğu. Mühendislerin görüşüne göre bu kadar uzun bir köprüyü tek tabliye ile geçmek rüzgar yüküne dayanmayacaktır. Yani başka bir deyişle ya köprü zaman içerisinde bu yükten dolayı çökme yaşayacaktır ya da rüzgar yükü araçların geçişini hem zorlaştıracak hem de tehlikeye atacaktır. Bu nedenle rüzgar yükünün aerodinamik etkisini azaltmak için köprü çift tabliyeli olarak tasarlanmıştır. Böylelikle fırtınalı günlerde açık deniz üzerinde bulunması sebebiyle rüzgardan kırılma olmadan etkilenecek olan köprünün tabliyeleri arasında bulunan boşluktan rüzgar akarak boşluğa kayacak ve rüzgar yükü hafifletilip tehlikesiz bir geçiş sağlanacaktır.
Rezonanslar
Köprünün ortasında viraj olmasının bir başka nedeni ise şu ki, köprülere binen ve zamanla köprü yapısını etkileyen 2 çok büyük yük vardır. Bunlardan ilki üzerinden geçen araçların yarattığı eşlenik rezonans yani süspansiyonlar ile yumuşattığı hareketler bu araçların çoğunluğunda aynı hızda seyahat etmelerinden kaynaklı olarak aynı frekansa ulaşırsa, köprü zamanla esneyip yamulmaya başlar. Bu nedenle köprülere bu frekansları ayırıp farklılaştırmaları amacı ile ufak virajlar, kasisler ve tümsekler konulur. Bir diğeri ise rüzgar rezonans yükü oluyor. Köprüler genellikle iki vadi arasına kurulur ve bu vadilerden gelen sert rüzgarlara maruz kalırlar. Yapısal olarak bu yük düşünülmez ise üzerine binen yük köprüyü çökertebilir. Bu neden ile köprülerin orta kısımlarına açıklıklar konularak bu yük dağıtılır, düz ve sabit hızdan oluşacak eşlenik rezonanstan kaçınma için de viraj ve kasisler eklenir. Yani kısaca söylemek gerekirse, köprünün hizmet süresinin uzun kalması ve bir felakete yol açmamak adına köprüye virajlar eklenmiş ve orta açıklık bırakılmıştır.
Çanakkale köprüsü geçiş ücreti
1915 Çanakkale köprüsü için belirlenen araç geçiş ücreti ise şuan için 200 TL’dir. Köprünün tam işletim hakkı 2034 yılında devlete devredilecek olup zaman içerisinde tapılacak geçiş ücreti değişimlerine dair henüz bir bilgi bulunmuyor.
